بر اساس آمار سازمان ملل که هرساله نام شادترین کشورهای جهان را با انتشار نسخه به روز شده «گزارش شادی» در جهان اعلام می‌کند، فنلاند برای چهارمین سال پیاپی در صدر شادترین کشورهای جهان قرار دارد و جایگاه‌های بعد از آن، متعلق به ایسلند و دانمارک است. سوئیس و هلند نیز کشورهای بعدی در جمع پنج بالانشین هستند.

بد نیست که میزان GDP یا سرانه تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۱ این کشورها را با میزان شادی آن‌ها مقایسه کنیم. سرانه تولید ناخالص داخلی کشور سوئیس در همین سال برابر با ۹۰ هزار و ۳۵۸ دلار است که در بین کشورهای جهان جایگاه سوم را دارد. همچنین میزان GDP کشور هلند نیز ۵۸ هزار و ۲۹ دلار است.ایران در این بین دارای هفت هزار و ۶۶۸ دلار سرانه تولید ناخالص داخلی است.

این مقایسه تنها گزاره‌ای است تا در یابیم که عواملی مانند نشاط و شادی در جامعه می‌تواند به رشد اقتصادی نیز کمک کند و این مقایسه به هیچ عنوان دارای قطعیت نیست.

از مهم‌ترین دغدغه‌های جامعه، اشتغال جوان‌ها و کسب مهارت آنهاست.این دغدغه از جمله مهم‌ترین ملاک‌ها برای سنجش اقتصاد یک کشور است. در کشور هر ساله به روند افزایش نرخ بیکاری افزوده می‌شود بعضی از استان‌ها در پایین‌ترین سطح نرخ بیکاری قرار دارند و بعضی دیگر در بالاترین سطح.

آرزوی همه افراد داشتن فرصت‌های شغلی مناسب است ولی این امر نیازمند داشتن شرایط لازم برای پذیرفته شدن در مصاحبه‌های شغلی است. علاوه بر این فرد باید تخصص و مهارت‌های مورد نیاز حرفه کاری مورد علاقه خود را نیز داشته باشد.

برای ایجاد شغل و فراهم سازی بستر لازم برای کسب مهارت فرد، دانشگاه، دولت، بخش خصوصی و مردم باید نقش خود را ایفا کنند چراکه برای داشتن زندگی همراه با رفاه و آسایش نیازمند داشتن شغلی با ارزش افزوده بالا هستیم. 
 
این گزارش قصد دارد از منظر جامعه شناسی زوایای مختلف بروز نشاط در توسعه پایدار و فراهم سازی بستر شکوفایی اجتماعی در امر اقتصاد را دنبال کند و از طرف دیگر از دیدگاه اقتصادی ابتدا نحوه کسب مهارت و سپس موانع موجود بر سر شکوفایی اقتصادی که یکی از دلایل آن انحصارطلبی و دولتی بودن اقتصاد است بپردازد و در پایان نیز راهکارهای مطلوب را شناسایی کند.

یک استاد جامعه شناس با اشاره به ضرورت افزایش روحیه کار و فعالیت در بین اقشار جامعه و جوانان، افزود: جامعه نیاز به نشاط دارد و یکی از نشانه‌های توسعه یافتگی وجود نشاط در بین افراد یک جامعه است. فراهم کردن حداقل‌های یک زندگی یکی از زیرساخت‌های ایجاد نشاط درجامعه محسوب می‌شود.

وقوع ناهنجاری‌های اجتماعی در سایه بی نشاطی

دکتر صفی‌الله صفایی با تاکید بر اینکه رفاه در سه سطح اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از عواملی هستند که منجر به بالندگی در جوانان می‌شوند، ادامه داد: وجود آمار جرائم، ناهنجاری‌های اجتماعی و مشکلات خانوادگی نشان دهنده عدم وجود مقدار کافی آرامش و نشاط مطلوب در بین جوانان جامعه است.

وی با اشاره به اینکه کاهش آمار جرائم، مشکلات خانوادگی، اعتیاد و خودکشی در گرو برخورداری جامعه از آرامش و نشاط مطلوب است، راهکارهای افزایش نشاط را اینگونه برشمرد: برای ایجاد نشاط خانواده، نظام آموزشی و رسانه‌های جمعی باید به صورت هدفمند و در یک مسیر فعالیت کنند تا در گام اول جریان نشاط و بالندگی به جامعه تزریق شود.

فشار اقتصادی؛ کاهش بالندگی!

این مدرس دانشگاه همچنین گفت: شرایط امروز کشور حاکی از آن است که باوجود همه‌گیری کرونا در کنار تحریم‌های ظالمانه از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخوردار نیستیم و با شرایط اقتصادی مطلوب خود فاصله داریم. بنابراین وقتی هزینه‌های زندگی افزایش می‌یابد، فشار وارده به خانواده‌ها نیز دوچندان می‌شود و این از عواملی است که به کاهش نشاط و بالندگی در بین اقشار مختلف جامعه می‌انجامد.

نشاط سازی در جامعه زمان بر است!

دکتر صفائی با بیان اینکه کشورهای سوئد، سوئیس و دانمارک از جمله کشورهایی هستند که بالاترین میزان آرامش و رضایت از زندگی و نشاط و شادی را دارند، خاطرنشان کرد: اینکه فکر کنیم می‌توان در بازه زمانی کوتاه با اقدامات کم و محدود نشاط و انگیزه اجتماعی را افزایش داد دچار اشتباه هستیم چراکه تجربه نشان می‌دهد اقدامات لازم در راستای افزایش نشاط و شادابی جامعه کاری زمان بر و نیازمند برنامه‌ریزی‌های طولانی مدت و هدفمند است.

وی با تاکید بر اینکه با درونی کردن ارزش‌ها و هنجارها می‌توان شرایط و زیرساخت‌های لازم را فراهم کرد، گفت: آگاهی دادن به مردم و مبارزه با فساد در کاهش مفاسد اقتصادی تاثیرگذار است. متاسفانه در این زمینه وضعیت نامطلوبی داریم که همین مسئله نیز باعث ناامیدی و سلب اعتماد عمومی جامعه شده می‌شود.

این مدرس گروه جامعه شناسی، برای توسعه پایدار دولت‌ها را راهنما، هدایتگر و بسترساز دانست و افزود: فرآیند توسعه با دولت است ولی در انتها توسعه به دست مردم صورت می‌گیرد. افزایش کیفیت زندگی، حفظ محیط زیست پیرامونی و کاهش آلودگی از نشانه‌های توسعه پایدار در یک جامعه است.

توسعه پایدار؛ عدالت اجتماعی 

وی در پایان یادآور شد: در افق هدف گذاری باید با افزایش آگاهی عمومی و رعایت هنجارهای اجتماعی به جایگاه مطلوبی در نشاط عمومی دست یابیم. همچنین باید منابع عمومی با عدالت و برابری در بین مردم جامعه توزیع شود تا رضایت مردم را در پی داشته باشد تنها در این صورت است که می‌توان گفت در مسیر توسعه پایدار قرار داریم.

عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی‌سینا با اشاره به اینکه فرمولی برای کسب مهارت وجود ندارد و مباحث اقتصادی موجود در این زمینه امتحان خود را پس دادند، افزود: همه افراد می‌توانند با افزایش توانایی‌های فردی، مهارتی را بدست آورند که هرچه این مهارت تخصصی‌تر شود منجر به افزایش خلاقیت، مطلوبیت و کسب درآمد در فرد خواهد شد.

ابزار دیجیتال؛ نبض اقتصاد امروز

دکتر حمید سپهردوست در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه یک فرد برای کسب مهارت به توانایی‌هایی ازجمله توان جسمی، ذهنی و روحی نیاز دارد و آنچه که فرد را به سمت مهارت هدایت می‌کند احساس نیازی است که در او ایجاد می‌شود، گفت: عوامل تولید در اقتصاد شامل سرمایه، نیروی انسانی، منابع طبیعی می‌شود و این ابزار تولید در انتخاب افراد برای کسب مهارت تاثیرگذار هستند. در کشورهای درحال توسعه تمامی عوامل تولید در اختیار افراد قرار ندارد؛ بنابراین افراد به سراغ در دسترس‌ترین آنها میل می‌کنند که امروزه ابزار دیجیتال نبض اقتصاد کشورها را در اختیار خود گرفتند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: نوع مهارتی که فرد کسب می‌کند بستگی به مسیری دارد که زمنیه‌های رشد و توسعه کشور در آن قرار گرفته است. در دوره‌های گذشته مسیر رشد و توسعه در زمنیه‌های کشاورزی و صنعتی بوده است که افراد می‌بایست در این زمنیه ها مهارتی را کسب کنند. امروزه این مسیر در زمینه فضای مجازی و نرم افزارهاست.

وی با بیان اینکه افزایش ارزش افزوده می‌تواند منجر به روند رشد در هر بخشی از اقتصاد شود، تاکید کرد: صنعت گردشگری در بعضی از کشورها به گونه‌ای در رشد اقتصادی تاثیرگذار بوده که افزایش جذب سرمایه را در پی داشته و توانسته ۸۰ درصد درآمدهای شغلی را به خود اختصاص داده است. حال پرسش اینجاست که کشور ما تا چه اندازه توانسته در حوزه جذب توریست و سرمایه گذار در مقایسه با کشور ترکیه موفق عمل کند؛ بنابراین مسیری که اقتصاد کشورها طی می‌کنند تا به رشد اقتصادی برسند به مشاغلی که در این زمینه فعالیت داشتند منافع اقتصادی بیشتری می‌هد.

استارتاپ‌ها؛ بهترین راه موثر برای برون رفت از رکود اقتصادی

دکتر سپهردوست با اشاره به اینکه اقتصاد دیجیتال می‌تواند به رشد واقعی در بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات کمک کند، گفت: به دلیل رکود اقتصادی موجود در کشور و سرمایه گذاری‌های اندک در بخش‌های واقعی اقتصاد در افق پیش رو تنها می‌توان به کسب و کارهای نوپا و استارت آپ‌ها خوش بین بود و افراد را به این سمت و سو سوق داد. این درحالیست که بنیاد اقتصاد را تولید شکل می‌هد و بایستی تولید در همه بخش‌های یک اقتصاد اعم از صنعت، کشاورزی و خدمات به صورت متوازن وجود داشته باشد بنابراین افزایش بهروری در تولید منجر به رشد پایدار در اقتصاد خواهد شد. 

وی با بیان اینکه هدف از ورود به دانشگاه در ابتدا کسب دانش و آگاه است و تنها یک راه از میان چندین راهی است که دانشجویان را به بازار کار وصل ‌می‌کند، افزود: اگر تنها مسیر رسیدن به اشتغال را دانشگاه در نظر بگیریم فقط بذر ناامیدی را در دل دانشجویان خود کاشتیم و آنها را از مسیر اصلی دور کردیم بنابراین دانشگاه درجهت کسب مهارت برای ورود به بازار کار تنها می‌تواند دانش کافی، روش‌های انتخاب صحیح، اخلاق، تعهد و صبر در حرفه کاری را در اختیار دانشجو قرار دهد و از آنجایی که کسب دانش و آگاهی یک نیاز اساسی و ابتدایی برای هر فرد است.

رضایت‌مندی فرد؛ نشان شغل خوب

این اقتصاددان با اشاره به اینکه داشتن یک فرصت شغلی برای هر فرد یک آرزو است، گفت: یک فرد  باید در ادامه فراگیری دانش‌های مورد نیاز جهت برآورده کردن نیازهای مادی خود کاربردهای علم خود استفاده کند تا در گام نخست به اشتغال و بعد از آن به درآمد برسند.بنابراین نباید به دنبال مشاغلی باشیم که در کوتاه مدت افراد را به درآمدهای کلان می‌رساند.در نهایت رضایت‌مندی فرد تعیین کننده انتخاب شغل مورد نظر است.

دولتی کردن اقتصاد؛ امری اشتباه!

وی با بیان اینکه دولت نباید به وعده‌های اروپا و آمریکا امیدوار باشد، افزود: بر همین اساس ملت نیز نباید اقتصاد خود را به دولت گره بزنند. دولت باید در حد توان خود با وجود تکانه‌های خارجی بتواند هم از ارزش پول ملی دفاع کند و هم امنیت شغلی مشاغل را تضمین کند تا کارآمدی خود را ثابت کند. اما اگر بخواهیم واقعی صحبت کنیم بر اساس تجارب گذشته خود نباید اقتصاد را دولتی کنیم چراکه دولت دارای یک توان محدودی است ولی متاسفانه این اتفاق در کشور ما امری رایج است.
 
این اقتصاددان ایجاد انحصارهای موجود در اقتصاد را دولتی بودن کشور در امور مختلف دانست و تاکید کرد: باید منشأ این انحصارها به صورت اساسی ریشه یابی شود انحصار امر بدی نیست. برای مثال انحصار باعث شده که کشورهایی مانند آلمان و ژاپن حرف اول را در خودروسازی و الکترونیک بزنند. آن انحصاری مورد قبول است که دارای همراه با ابتکار و خلاقیت باشد نه اینکه دولت بدون زحمت و با ایجاد رانت برای خود انحصار ایجاد کرده باشد؛ انحصارهایی که با ایجاد روابط ناسالم اداری، رانت و بعضا فساد همراه است باید شکسته شود و به یک بازار آزاد و رقابتی تبدیل شود تا رونق به جریان اقتصادی کشور بازگردد.

عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی‌سینا همچنین با اشاره به اینکه درخواست افزایش دستمزد از مجموعه دولت یک انحراف در عدم فهم ریشه اصلی مسئله است، افزود: در کشورهای توسعه یافته مردم به صورت گروه‌های صنفی برای افزایش دستمزد خود به واحد صنفی مربوطه درخواست خود را با شیوه های مختلف اعلام می‌کنند. این تجارب جهانی به ما می‌گوید که برای افزایش دستمزد نباید به دولت وابسته بود و تنها چشم به دولت دوخت.

چشم انداز ثبات اقتصادی است؛ نه افزایش دستمزدها!

وی همچنین گفت: هدف گذاری در جهت افزایش دستمزدها کار بی ثمری است چراکه رفاه عمومی با ثبات و چشم انداز روشن اقتصادی در یک جامعه محقق می‌شود و می‌توان با ابتکار عمل آن را افزایش داد.

دکتر سپهردوست با تاکید بر اهمیت ریل گذاری اقتصادی متناسب با فرهنگ و سنت ایرانی، بیان کرد: هیچ کدام از مکاتب اقتصادی موجود جهانی با وجود اینکه در مقاطع زمانی مختلف برای پیاده سازی در ایران نمی‌توانند با این نوع از فرهنگ و سنت سازگاری لازم را داشته باشند. همانطور که بعضی از مکاتب اقتصادی با بروز مشکلات تغییر جهت و وضعیت دادند ما نیز می‌توانیم با تغییر رویکرد، اقتصادی به سبک ایرانی داشته باشیم.

اقتصاد بومی؛ راه رسیدن به شکوفایی

این اقتصاددان همچنین با بیان اینکه ریل گذاری در اقتصاد از وظایف مهم دولت بشمار می‌آید، افزود: یک ایرانی فرهنگ و شیوه زندگی منحصر به خود را دارد و نیازی نیست همرنگ کشورهای دنیا زندگی کند بنابراین در این بازه زمانی می‌توان اقتصادی بومی برگرفته از سنت و فرهنگ ایرانی را با سطح افق‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت طرح ریزی کرد تا علاوه بر برطرف کردن نیازهای جامعه ایرانی، به اقتصادی پویا و شکوفا برسیم.

انتهای پیام