کامران داوری در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص بحران آب در مشهد و نحوه مدیریت آن اظهار کرد: نوسان آب و هوا واقعیتی است که وجود دارد و سال‌های تَر و خشک را پدید می‌آورد. ما از گذشته در منطقه با این نوسانات روبهرو بودیم.
وی افزود: روش صحیح این است که مسئولان آب به فکر باشند و با روش مناسب کاری کنند که در سال‌های خشک آب کمتری استفاده شود؛ یعنی از قبل برای سال خشک برنامه داشته باشند و بدانند در سال خشک چه کاری باید انجام دهند تا فشاری بر منابع آب وارد نشود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: باید برنامه‌ای به نام برنامه مدیریت خشکسالی در خراسان و ایران وجود داشته باشد تا در سال‌های خشکسالی فشار بر سفره‌های آب زیرزمینی تشدید نشود و سفره‌هایی که وضعیت خوبی ندارند تحت فشار بیشتری قرار نگیرند.
داوری با بیان اینکه میزان مصرف آب مشهد به دلیل توسعه‌ای که دارد از میزان تجدیدپذیری بالاتر است، عنوان کرد: این توسعه پایدار نیست و مشکل دارد، بنابراین حتی اگر سال بعد سال خوبی باشد و حتی در سال‌های ترسالی نیز افت سفره داریم. شرایط بدی وجود دارد که در سال‌های ترسالی کمتر بد و در سال‌های خشکسالی بدتر است. پیش‌بینی‌های اقلیمی برای مشهد دقیق نیست؛ زیرا در سواحل اقیانوس‌ها و دریاها قرار نگرفته، بلکه در منطقه‌ای قرار دارد که تحت اثر چندین جبهه هوا است.
رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد گفت: سدهای مهمی که در تامین آب مشهد نقش ایفا می‌کنند شامل ارداک، کارده، طرق و دوستی است. امسال سال خشکی داشتیم و وضعیت سدها خوب نیست، به خصوص سد دوستی که انتظار داشتیم آب عمده‌ای را برای شهر مشهد تامین کند، اما در حال حاضر تقریبا خالی است. سد دوستی در سال‌های خوب حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد نیاز آبی مشهد را تامین می‌کرد که امسال وضع خوبی ندارد.
وی اضافه کرد: سد کارده به دلایلی دچار مشکل کیفیت آب شده، به همین دلیل به عنوان منبع آب شرب از آن استفاده نمی‌شود و با منابع دیگری جایگزین شده است. سد طرق نیز کم آب است. سد ارداک وضعیت نسبتا بهتری دارد، اما نسبت به سال‌های گذشته به شدت کم آب است.
امسال بیشتر مشکل کمبود آب در سدها داریم تا کیفیت آب
این استاد دانشگاه بیان کرد: در مشهد بخش بزرگی از آب شرب از منابع زیرزمینی تامین می‌شده و می‌شود و بخشی از سدها بوده که امسال دچار مشکل شده است. آب زیرزمینی ما عمدتا از چاه‌های باکیفیت بهتری تامین می‌شود که مشکلی از نظر کیفیت ندارد. امسال بیشتر مشکل کمبود آب در سدها داریم تا کیفیت آب.
داوری با اشاره به اینکه در مواقع پیک حدود ۴۰۰۰ لیتر در ثانیه کمبود پیش‌بینی شده است، تصریح کرد: به دلیل این کمبود باید برنامه‌های متعددی برنامه‌ریزی کرد تا این کمبود جبران شود. راهکارهایی در نظر گرفته شده اما واقعیت این است که وقتی آب کم باشد، مصرف‌کننده انتهایی یعنی شهروند باید آب کمتری مصرف کند.
رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد گفت: روش معمول در دنیا برای کاهش مصرف آب روش مدیریت تقاضا بوده و مدیریت تقاضا عمدتا مبتنی بر قیمت‌گذاری است، اما در کشور ما بسیار مغفول است. معمولا قیمت آب را به صورت پلکانی تعیین می‌کنند و نرخ آب برای مصرف‌کنندگان با حجم بیشتر به صورت تصاعدی افزایش پیدا می‌کند تا مشتری را وادار کند مصرف آب خود را کاهش دهد. ما این روش را در ایران نداریم و قیمت‌ها تقریبا ثابت است. این موضوع موجب می‌شود ما نتوانیم مدیریت صحیحی در برداشت آب در سال‌های خشک اعمال کنیم.
وی افزود: این قیمت‌گذاری موجب می‌شود مصرف‌کننده برای کاهش مصرف خود وسایل کاهنده بخرد و زمانی این کار را انجام می‌دهد که قیمت آب وی را مجبور کند، اما چه دلیلی دارد وقتی قبض‌ها عدد ناچیزی است وسایل کاهنده بخرد. همچنین باید فرهنگ‌سازی انجام شود تا شهروند بپذیرد این رفتار منطقی است و همکاری کند.
پایداری مشهد در اثر اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی در معرض خطر است
این استاد دانشگاه ادامه داد: ما همیشه در فکر این هستیم که آب مورد نیاز شهر را به قدر کفایت تامین کنیم. این رفتار مثبتی است به شرطی که فشاری بر منابع ایجاد نکرده و پایداری شهر را دچار اشکال نکند، اما اکنون چنین مشکلی وجود دارد که پایداری شهر مشهد در اثر اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی در معرض خطر است و روزبه‌روز هم بدتر می‌شود. مدیریت تقاضا باید به جد مورد توجه مدیران آب شهری قرار بگیرد؛ زیرا بدون آن مدیریت کردن عاقبت خوبی در پی نخواهد داشت.
داوری با بیان اینکه در طرح‌های انتقال آب باید اقتصاد، مباحث زیست‌محیطی و اجتماعی رعایت شود، عنوان کرد: این طرح‌ها به ذاته دچار مشکل نیستند، مشکل این است که این طرح‌ها بدون توجه به اقتصاد انجام می‌شود. مشهد دچار محدودیت منابع آب است اما راه حل تنها انتقال آب نیست، بلکه راه حل‌های متعددی وجود دارد.
رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: من با طرح‌های انتقال آب موافق یا مخالف نیستم، اما تصمیم‌گیری باید معقول و اقتصادی باشد. اگر به جوامع مختلف امر توجه شود، قابل قبول است. در حال حاضر انتقال آب یک راه حل اضطراری است، در حالی که شاید با همان هزینه می‌توانستند کارهای موثرتر، سریع‌تر و ارزان‌تری را حتی با مقدار کمتری انجام دهند.
انتهای پیام
نظرات