به گزارش ایسنا، نوجوان امروز، معلمش را تنها در زنگ درس نمی‌بیند. او همان معلم را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کند، رفتارهایش را می‌سنجد و میان آنچه در مدرسه می‌گوید و آنچه در فضای مجازی نشان می‌دهد، مقایسه می‌کند. همین مقایسه ساده، گاهی به یک پرسش جدی در ذهن نوجوان تبدیل می‌شود: کدام رفتار واقعی است؟ این پرسش، نقطه شروع بسیاری از سردرگمی‌های ارزشی در سنینی است که شخصیت و هویت هنوز در حال شکل‌گیری است.

معلم؛ الگو حتی خارج از مدرسه

احمد طاهری‌فرد، کارشناس آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری و رئیس پیشین اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی، با اشاره به جایگاه ویژه معلمان گفت: معلمان برای کودکان و نوجوانان فقط انتقال‌دهنده دانش نیستند؛ آن‌ها الگوی رفتاری‌اند. وقتی دانش‌آموزان می‌بینند معلمشان در فضای مجازی رفتارهایی را نمایش می‌دهد که با ارزش‌های آموزشی یا فرهنگی مدرسه همخوانی ندارد، قبح آن رفتارها در ذهنشان شکسته می‌شود.

وی توضیح داد: مسئله فقط دیدن یک تصویر یا ویدئو نیست، بلکه پیام پنهانی است که منتقل می‌شود, دانش‌آموز ممکن است با خود بگوید اگر این رفتار برای معلم من قابل قبول است، پس چرا برای من نباشد؟ همین منطق ساده، به تدریج ارزش‌هایی مثل حجاب، حجب و حیا یا مرزهای رفتاری را کمرنگ می‌کند.

طاهری‌فرد بیشترین نگرانی را مربوط به دوره نوجوانی دانست و افزود: نوجوانان در مرحله‌ای هستند که هنجارها و باورهایشان در حال تثبیت است. هر دوگانگی میان گفتار و رفتار معلم، می‌تواند آن‌ها را دچار سردرگمی کند و حتی اعتماد خانواده‌ها به مدرسه را کاهش دهد.

وقتی آموزش، جای خود را به پیشگیری می‌دهد

این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اقدامات انجام‌شده گفت: در آموزش و پرورش، موضوع فقط برخورد نیست؛ پیشگیری اولویت دارد. از دروس تربیتی در دانشگاه فرهنگیان گرفته تا دوره‌های ضمن خدمت، طرح‌های توانمندسازی و برنامه ملی نماد، همه با هدف افزایش آگاهی معلمان طراحی شده‌اند.

وی تاکید کرد: برنامه ملی نماد به‌طور خاص معلم‌محور است و تلاش می‌کند مهارت‌های معلمان را در شناسایی، پیشگیری و حتی مداخله مختصر در آسیب‌های روانی و اجتماعی دانش‌آموزان افزایش دهد.

به گفته طاهری‌فرد، بیشتر معلمان به دلیل جایگاه فرهنگی خود، مراقب رفتارشان هستند، اما در مواردی که تخطی از عرف صورت بگیرد، سازوکارهای نظارتی فعال می‌شوند. با این حال، او معتقد است آموزش و خودمراقبتی، اثربخش‌تر از برخورد صرف است.

 ذهن نوجوان چگونه تحت تأثیر قرار می‌گیرد؟

در همین رابطه، مریم شهبازی روانشناس کودک و نوجوان، با نگاهی عمیق‌تر به موضوع گفت: ذهن نوجوان به‌شدت الگوبردار است، اما نه آگاهانه. او بیشتر از آنکه به توصیه‌ها گوش دهد، رفتارها را ثبت و تقلید می‌کند. وقتی الگوی رفتاری دچار تناقض باشد، نوجوان دچار تعارض درونی می‌شود.

وی توضیح داد: تکرار دیدن رفتارهای خارج از هنجار، حساسیت روانی نوجوان را کاهش می‌دهد، این کاهش حساسیت باعث می‌شود رفتارهایی که قبلاً ناپسند تلقی می‌شدند، به‌تدریج عادی شوند. این فرایند آرام و نامحسوس است، اما اثرات عمیقی بر شخصیت آینده فرد می‌گذارد.

به گفته این روانشناس، نقش والدین و مدرسه در این میان حیاتی است، گفت‌وگوی صادقانه، نظارت هوشمندانه و آموزش تفکر انتقادی به نوجوان کمک می‌کند تا هر محتوایی را بدون تحلیل نپذیرد.

مسئولیت فراتر از یک صفحه شخصی

فضای مجازی، مرزهای سنتی نقش‌ها را از بین برده است. معلم امروز، حتی با یک پست ساده، می‌تواند ناخواسته در شکل‌گیری باورهای نسل آینده سهیم باشد. همان‌طور که کارشناسان تاکید می‌کنند، آگاهی از این تأثیر و درک مسئولیت اجتماعی، مهم‌ترین گام برای کاهش آسیب‌هاست.

در جهانی که هر نگاه آنلاین می‌تواند هزار ذهن در حال شکل‌گیری را تحت تأثیر قرار دهد، مسئولیت‌پذیری دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورتی است که آینده جامعه به آن گره خورده است.

انتهای پیام