آلودگی پلاستیکی فراتر از مشکل زیباشناختی یا زیستمحیطی ساده است و نتایج پژوهش جدید نشان میدهد، ویروسهایی که بر سطح زبالههای پلاستیکی زندگی میکنند ممکن است نقشی پنهان اما بسیار مهم در گسترش مقاومت آنتیبیوتیکی ایفا کنند؛ پدیدهای که پیامدهای نگرانکنندهای برای سلامت انسان، حیوان و محیطزیست در سراسر جهان به همراه دارد.
پس از ورود پلاستیکها به محیطهای طبیعی، سطح آنها بهسرعت توسط لایهای از میکروارگانیسمها پوشیده میشود که «پلاستیاسفر» نام دارد. این زیستلایهها پیشتر بهعنوان کانونهای تجمع ژنهای مقاومت آنتیبیوتیکی شناخته شده بودند و نتایج پژوهش جدید نشان میدهد که ویروسها فراوانترین موجودات زیستی روی زمین میتوانند عامل اصلی جابهجایی این ژنها میان میکروبها باشند.
دانگ ژو، پژوهشگر ارشد این پژوهش از آکادمی علوم چین اظهار کرد: بیشتر تحقیقات انجام شده تاکنون بر باکتریهای موجود در «پلاستیاسفر» تمرکز کردند در حالیکه ویروسها در همه جای این اجتماعات حضور دارند و تعامل نزدیکی با میزبانهای خود برقرار میکنند. یافتههای ما نشان میدهد که ویروسهای «پلاستیاسفر» میتوانند محرکهای پنهان انتشار مقاومت آنتیبیوتیکی باشند.
ویروسها قادر هستند از طریق فرایندی به نام «انتقال افقی ژن»، مواد ژنتیکی را میان باکتریها منتقل کنند. در زیستلایههای متراکم «پلاستیاسفر»، این انتقال میتواند با سهولت بیشتری انجام شود و ژنهای مقاومت آنتیبیوتیکی را حتی به باکتریهای بیماریزا منتقل کند. افزون بر این، برخی ویروسها حامل ژنهای متابولیکی کمکی هستند که به باکتریها کمک میکنند در شرایط دشوار مانند حضور آنتیبیوتیکها یا آلایندههای شیمیایی ـ دوام بیاورند و در نتیجه، جمعیتهای مقاوم تقویت شوند.
پژوهشگران همچنین نشان دادند که نقش ویروسها بر اساس نوع محیط متفاوت است. در پلاستیاسفرهای آبی، ویروسها بیشتر به راهبردهایی گرایش دارند که تبادل ژن را افزایش میدهد و خطر گسترش مقاومت آنتیبیوتیکی را بالا میبرد. در مقابل، در خاکها ممکن است ویروسها با از بین بردن باکتریهای میزبان، رشد جمعیتهای مقاوم را محدود کنند. این تفاوتها بر اهمیت توجه به شرایط محیطی در ارزیابی پیامدهای آلودگی پلاستیکی تأکید دارد.
شوئه پنگ چن، پژوهشگر این پژوهش میگوید: این دیدگاه نشان میدهد که بدون در نظر گرفتن بومشناسی ویروسها، درک ما از ارتباط میان پلاستیکها و مقاومت آنتیبیوتیکی ناقص خواهد بود. گنجاندن ویروسها در چارچوب رویکرد «سلامت واحد» میتواند به ارزیابی دقیقتر پیامدهای بلندمدت آلودگی پلاستیکی کمک کند.
طبق گزارش سایت مدیکال نت، پژوهشگران خواستار انجام پژوهشهای دقیقتر برای اندازهگیری مستقیم تبادل ژن میان ویروسها و باکتریها بر روی سطوح پلاستیکی و نیز بهبود روشهای شناسایی ژنهای مقاومت کُدگذاریشده توسط ویروسها شدهاند.
این دستاوردها میتواند مبنایی علمی برای پایش محیطی موثرتر و تدوین راهبردهای مدیریت پسماند پلاستیکی با هدف کاهش خطر گسترش مقاومت آنتیبیوتیکی فراهم کند.
نتایج این پژوهش در نشریه علمی «آلاینده زیستی» (Biocontaminant) منتشر شده است.
انتهای پیام
نظرات