ابوالقاسم شهلايي مقدم: سانسورها تنها سياسي نيست... سانسورهاي سياسي در نشر كتاب تنگنظرانه شده است
مدير انتشارات نقش و نگار گفت: هيچ ضرورتي به سانسور كتاب نميبينم.
ابوالقاسم شهلايي مقدم در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره ارزيابياش از وضعيت اعمال مميزي اظهار داشت: اگر قوانين مدون و دستورالعمل مدوني اعلام شود كه همه بدانيم كه بايد از آن دستورالعمل پيروي كنيم، هيچگونه نيازي به مميزي قبل از چاپ نيست. منتهي دستورالعمل يا آن قانون بايد آنقدر واضح و شفاف باشد كه راه تفسير در آن وجود نداشته باشد.
او متذكر شد: در حال حاضر همه نوع سانسوري در كتابها اعمال ميشود. سانسوري كه تشخيص ميدهند موارد اخلاقي است؛ درحاليكه اصلاً اخلاقي نبوده است. ما كتاب فلسفي را دادهايم و ديديم كه آن را سانسور كردهاند. نميدانم مميزي كتاب فلسفي يعني چه؟ مثل اينكه بگوييم يك فيلسوف بيهوده گفته است. اين نظر فلان فيلسوف است به من ناشر چه ربط دارد؟ بعد به ما ميگويند يك مقدمه بر كتاب بنويسيد؛ مبني بر اينكه نظريههاي اين فيلسوف غلط است و در فلسفه اسلامي پاسخش داده شده است. درحاليكه همين كتاب را ممكن است مميز ديگري بخواند و چنين نظري ندهد.
وي با بيان اينكه سانسورها فقط سياسي نيست، يادآور شد: موارد سياسي هم در حال حاضر خيلي تنگنظر شدهاند در سالهاي 79-78 دورهاي خوبي را گذرانديم؛ اما الان واقعاً خودمان هم نميدانيم كه كجاها را بايد سانسور كنيم؛ با وجود اينكه از ناشراني هستيم كه دقت زيادي در اين امر داريم.
شهلايي مقدم با اعتقاد به اينكه مميزي به كليه دستاندركاران يك كتاب لطمه ميزند، تصريح كرد: مميزي اعتماد خواننده را به محتواي كتاب كم ميكند و اين انگيزه خواندن كتابهاي ترجمه را هم پايين ميآورد و حجم كار ناشر را بالا ميبرد. ما بايد تمام كتابها را بنشينيم و خط به خط بخوانيم و خودمان سانسور كنيم و نميدانم اين در دنيا چقدر قابل توجيه باشد.
اين ناشر با اشاره به قانون كپيرايت اعلام داشت: اگر بخواهيم اين قانون را هم اجرا كنيم به كلي دستمان بسته ميشود و اصلاً نميتوانيم كتابي چاپ كنيم؛ چون ما حق نداريم كه نوشتههاي مؤلف را به دلخواه خودمان تغيير دهيم. من كتابي ميشناسم كه براي قابل چاپ شدن در ايران محتوايش كاملاً عوض شده است و اگر چنين كتابي را دو ناشر چاپ كنند، ميبينيد كه با هم فرق دارند. اينجا خواننده كتاب به چه اعتماد كند و اين چقدر به سطح فرهنگي جامعه ما لطمه ميزند؟ يعني من ناشر، مترجم و خواننده اعتبارمان به نوعي كم ميشود.
اين مدير نشر اظهار داشت: تا سال 79-78 و حتا 80 اوضاع مميزي خوب بود؛ ولي در حال حاضر فشار خيلي سنگينتر شده است. البته ما مشكل ديگري هم داريم و آن اينكه كتابي كه مجوز ميگيرد، گاهي با مشكل مواجه ميشود؛ يعني قوه قضايي ميآيد و جلوگيري ميكند. يعني ما چند فيلتر را بايد بگذرانيم، بعد هم بهخاطر ناهماهنگي ارگانهاي كشور به مشكل دچار ميشويم.
وي تاكيد كرد: خلاصه اينكه تا يك كتاب دربياي،د تن ناشر بايد بلرزد. خودم به اين فكر ميكنم كه اين چه شغلي است كه از اول تا آخر دولت بايد دست بگذارد روي گلوي ما و فشار دهد، بعد هم با هزار مصيبت آن را چاپ و به پول نزديك كنيم. در اين چند ساله كار نشر، بازار كتابي به بدي امسال نديدهام و هر سال دريغ از پارسال. با چنين وضعيتي كه كتابخواني در كشور ما دارد، اين همه فشار هم وجود دارد كه همه آن هم به خاطر فشار دولت نيست؛ بلكه روال كشور ما اينگونه است كه كشور حكومت سليقههاست و قانون كمتر حكمفرماست.
شهلايي مقدم ادامه داد: استنباطهاي شخصي بررسهاي وزارت ارشاد تاثير داشته است؛ اما آنان هم در جاههايي دستشان بسته است و مواردي بوده كه خيلي هم وزارت ارشاد نميخواهد جلوي كتاب را بگيرد؛ ولي چون ميدانند بعداً با مشكل مواجه ميشود، خودشان سانسور ميكنند.
اين ناشر درباره عملكرد اتحاديه ناشران و كتابفروشان تهران درباره مميزي كتاب ناشران گفت: اتحاديه صنف ما را شما كلاً در يك مجموعه تهي به حساب بياوريد و چيزي در آن نيست؛ يعني فكر نميكنم اتحاديهاي ضعيفتر از اين اتحاديه وجود داشته باشد. در هيچ موردي اتحاديه كار جدي انجام نداده است؛ غير از مساله معافيت ماليات ناشران و كتابفروشان كه آن هم با مساعدتهاي مجلس بود. من نميدانم اين اتحاديه ما چه كار كرد؟ بحران كاغذ بحراني است كه اتحاديه نقش اساسي در حل آن ميتواند داشته باشد، اما چه كاري صورت گرفته؟ هيچ كاري.
وي افزود: در مساله مميزي هيچگونه تعاملي بين اتحاديه و وزارت ارشاد صورت نگرفته است؛ يعني تعاملي كه تاثير بيروني داشته باشد، اصلاً معلوم نيست آنجا چه ميگذرد، من كه حقيقتش چند سال است ناشرم نميفهمم آنجا چه خبر است. پس اتحاديه ميتواند؛ ولي عملاً مكانيزمي به اتحاديه ناشران حاكم است كه تاثيري ندارد؛ درحاليكه ميتواند داشته باشد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.


نظرات