خانه‌هاي تاريخي و كوچه‌هاي باريك تهران قديم را بيشتر در محدوده‌ي خيابان‌هاي ري، مولوي، اميركبير و مصطفي خميني مي‌توان ديد. محدوده‌اي كه امروزه در برخي فيلم‌ها يادآور خاطرات نسل گذشته است و نام «بافت تاريخي عودلاجان» را يدك مي‌كشد.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، از هر كوچه و پس‌كوچه‌ي اين بافت كه گذر كني، ديوارهاي در حال ريختن، سردرهاي قديمي روبه خرابي، درهاي چوبي قديمي كه فقط جاي سوراخ كوبه روي آن‌ها باقي مانده است و بادگيرهايي را كه به جاي خنك كردن، گرد و خاك را به خانه مي‌آورند، مي‌بيني.

خانه‌هاي آپارتماني امروزي در كوچه‌هاي باريك و قديمي، ديگر جايي براي «لي‌لي‌هاي» كودكان باقي نگذاشته‌اند. نمي‌دانم كودكان امروز براي فرزندان آينده‌شان از چه بازي‌هايي خاطره مي‌گويند.

رد هر ديوار را كه بگيري، در سر پيچ تند كوچه‌هاي باريك، نام‌هايي به چشم مي‌خورند كه امروز ديگر كم‌تر نشاني از گذشته دارند؛ «سرطون»، «ناظم الاطبا»، «مشير الخلوت» و «آقاموسي» شايد آخرين نام‌هايي باشند كه پس از گذشت حدود 50 سال همچنان بر ديوار كوچه‌هاي قديمي عودلاجان خودنمايي مي‌كنند.

حالا عودلاجان در محدوده‌اي تاريخي كه هر روز تراكم شهري ذره‌ذره آن را مي‌خورد، كوچك‌تر و شكسته‌تر مي‌شود. بخش غربي اين بافت تاريخي مانند ديگر بخش‌هاي شمالي، ‌جنوبي و شرقي‌اش كمتر نشاني از گذشته را با خود دارد و هر نشاني كه در كوچه‌هاي اين بافت از جمله بنا، مسجد يا خانه‌اي تاريخي پيدا مي‌شود، يا به انبار و كارگاه تبديل شده يا خالي از سكنه و در حال تخريب و ريزش است.

مسجدمدرسه‌ي نظام‌الدوله، مسجد آقامير، سقاخانه‌ي آقامير، خانه‌ي دكتر احساني، خانه‌ي مؤتمن الاطبا، خانه‌ي امين نظام و خانه‌ي عزت‌الدوله از جمله بناهاي تاريخي هستند كه در شرايط نامناسبي قرار دارند.

با اين وضعيت، برخي از اين خانه‌ها به نام ايجاد آسايش و امنيت براي اهالي محل توسط يك بنياد تخريب مي‌شوند تا شايد پس از جمع‌آوري كارتن‌خواب‌ها، معتادان و اراذل و اوباشي كه مكاني امن براي كارهاي‌شان يافته‌اند، روزي به يك مكان فرهنگي براي باقي‌مانده‌هاي عودلاجان تبديل شوند.

با اين وجود، حميده توسلي ـ جامعه‌شناس ـ بهترين نقطه‌ي تهران و پراهميت‌ترين بافت پايتخت را عودلاجان مي‌داند و معتقد است كه اين بافت تاريخي به يك نگاه ويژه نياز دارد.

او گفت: براي حفظ بافت تاريخي فقط دستور و قانون نمي‌توان داشت، مردم بايد بافت را حفظ كنند. عودلاجان يك بافت فرامحله‌يي، فراملي، فرامنطقه‌يي و بين‌المللي است. حفظ آن يك ارزش است و همه‌ي ايران بايد اين را بدانند.

وي با اشاره به سابقه‌ي حدود شش‌هزار ساله‌ي تهران، ادامه داد: مردم تهران كه اكنون ادعاي شش‌هزار سال تمدن را دارند، توانايي و قدرت نگهداري يك‌دهم درصد از بافت قديم را هم ندارند.

او با تأكيد بر لزوم حفظ اين ميراث به هر قيمتي، بيان كرد: اين كار به آگاهي جمعي ما نياز دارد، تا وقتي كسي از ميزان ارزش ترمه‌ي مادربزرگ خود اطلاع نداشته باشد، لزومي به حفظ آن نمي‌بيند.

توسلي افزود: همه‌ي ما به هويت نياز داريم، ولي تهران يك شهر بي‌هويت است، هر اتفاقي كه مخاطب را به خود بياورد، اتفاق خوبي است. هر شهري كه نتواند ميراث طبيعي، فرهنگي و تاريخي خود را حفظ كند، موفق به داشتن توسعه‌ي پايدار نمي‌شود.

به گزارش ايسنا، بافت تاريخي عودلاجان در قديمي‌ترين منطقه‌ي تهران هر روز و در هر نفس به از بين رفتن نزديك مي‌شود.

شايد امروز اين اتفاق براي بسياري از مردم تهران و حتا ساكنان اين بافت اهميت نداشته باشد و چه بسا از مدرن شدن آن خوشحال شوند، ولي روزي مي‌رسد كه همه دلتنگ يك كوچه‌باغ، يك در و حتا يك سردر قديمي مي‌شويم كه ما را به تاريخ گذشتگان پيوند دهد.

انتهاي پيام