در رونمایی از شاهنامه‌ی مصور حجت‌الله شکیبا، از نقاشی‌های این هنرمند از شاهنامه‌ی فردوسی به عنوان نقطه‌ی عطف یاد شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، جواد مجابی در سخنانی در این نشست که عصر جمعه (سوم خرداد) برگزار شد، به بحث درباره‌ی جایگاه نقاشی در گذشته‌ی ایران پرداخت و متذکر شد: نقاشی در سه جایگاه عرضه می‌شد؛ یکی بر دیوار ایوان‌های پادشاهان بود، دیگر در کتاب‌ها و کتابت صورت می‌گرفت و دیگر هم در نقالی‌ها. از قرن ششم شاهنامه‌ی فردوسی مصور می‌شود. همین‌طور خمسه ‌نظامی هم به شکل مصور درآمده است، زیرا این دو اثر راحت خوانده می‌شدند. فردوسی نخستین کسی است که بحث نقاشی داستان‌های شاهنامه را در اثرش مطرح می‌کند. بر اساس گزارشی که سوزنی سمرقندی می‌دهد، قدیمی‌ترین نسخه‌های مصور شاهنامه به قرن ششم بازمی‌گردد. نکته‌ی جالب این است که در هر دوره‌ای نقاشان آن عصر در نقاشی چهره‌ی پادشاهان شاهنامه، شاهان عصر خود را ملاک قرار می‌دهند و از همین‌رو گاه می‌بینیم چهره‌ها در برخی نسخه‌های مصور شاهنامه به مغول‌ها،‌ تیموری‌ها یا قجرها شباهت دارد.

این منتقد آثار هنری با بیان این‌که نقاشی‌های متعددی از شاهنامه ارائه شده است، متذکر شد: شاهنامه‌ی حجت‌الله شکیبا نقطه‌ی عطف است. رستم قد و قواره‌ای طبیعی دارد و حالات چهره‌اش نشان‌دهنده‌ی احساس و عواطف آدمی است. به نوعی اولین‌ بار است اسطوره‌ای با حالات و عواطف مردمی نشان داده می‌شود. همچنین آثار شکیبا به خوبی ایجاز را رعایت کرده است و از طرفی می‌بینیم در نگارگری‌های شکیبا از شاهنامه، آن خشونت معمول که در نقاشی‌های پیشین بوده است، در این آثار نیست و به ما فرصت می‌دهد از نگاهی صلح‌طلب و انسانی‌تر به شاهنامه نگاه کنیم. همچنین شکیبا نمادها و نشانه‌های فرهنگی ایران را در کارش ارائه کرده است و از گزند مینیاتورهایی که به مغولی و تیموری می‌زنند در امان مانده است. شکیبا در این شاهنامه مصور نگاهی واقع‌گرا و ستایش‌آمیز به کتاب مهم شاهنامه دارد.

***

همچنین در این مراسم جمال‌پور از نقاشان پیشکسوت به بحث درباره‌ی نسخه‌های مصور شاهنامه از سده‌های پیشین تاکنون پرداخت و تاکید کرد: شاهنامه همواره مورد توجه نقاشان بوده است. متاسفانه بسیاری از شاهنامه‌های مصور سده‌های پیشین که در ایران ساخته شده اکنون در کشورهای اروپایی است.

وی با ارائه‌ی توضیحی درباره‌ی شاهنامه‌های مصور قدیمی به بحث درباره‌ی نقاشان معاصر پرداخت و گفت: در دوران معاصر نخستین بار حسین بهزاد به استقبال شاهنامه رفت و کار بی‌نظیری را ارائه کرد. محمد بهرامی،‌ محمود فرشچیان‌، محمدباقر میری، محمد تجویدی و در نهایت حجت‌الله شکیبا از هنرمندانی هستند که به تصویر کردن شاهنامه پرداخته‌اند.

***

در این مراسم محمدرضا سعیدآبادی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو از شاهنامه به عنوان شناسنامه‌ی هویت ایرانیان یاد کرد و گفت:‌ حکیم فردوسی در اثر سترگش روح رنجور و پریشان آدمی را می‌کاود تا زنگار نخوت را از آن بزداید. اهتمام این بزرگ‌مرد در زنهار دادن به انسان‌ها بی‌بدیل است و همین سبب شده است که او و اثرش به سمبل موزون شدن روان آدمی در عرصه‌ی گیتی شهره‌ی آفاق شود. بن‌مایه‌ی شاهنامه‌ی فردوسی پیکار مدام انسان با دیوهای بیرون و درون است. همواره فرهنگ شرق و غرب در سایه‌سار این اثر و فرهنگ ایرانی زندگی کرده است.

همچنین محمدباقر آقامیری نقاش و منتقد نیز گفت: با نگاهی به تاریخ گذشته ایران می‌بینیم کتابخانه‌های سلطنتی و دربار، هنرمندان را گرد خود جمع می‌کرده است و آثار خلاقی را تولید می‌کردند و از همین روست که ما اکنون شاهد نسخه‌های مصور شاهنامه از سده‌های پیشین هستیم اما این دوران برخلاف گذشته از هنرمندان و اهل فکر هیچ حمایتی صورت نمی‌گیرد و به اعتقاد من نشر خصوصی فرهنگ گویا که این‌گونه آثار هنرمندان را چاپ و عرضه می‌کند، به نوعی تداعی همان رفتاری است که در سده‌های پیشین بوده است و از این بابت جای تشکر و قدردانی دارد. از این‌که آثار خلاق و زیبای استاد شکیبا عرضه شده است خوشحالم. من همواره از دیدن آثارشان لذت می‌برم و به اعتقاد من ضرورت دارد بیش از گذشته در معرفی هنر،‌ فرهنگ و ادبیات ایران به جهانیان تلاش کرد و یکی از امکان‌های بسیار خوب چاپ آثار به شکلی هنری و خلاقانه است.

***

خسروشاهی از دوستان حجت‌الله شکیبا نیز از او به عنوان هنرمندی برجسته یاد کرد و گفت: آن‌گونه که باید حق این هنرمند ادا نشده است. من از دو سال پیش داوطلب شدم کارهای استاد شکیبا را در داخل و خارج ایران معرفی کنم و هم‌اکنون در تدارک آن هستیم تا نمایشگاهی از آثار استاد شکیبا در کشورهای اروپایی برگزار شود که این برنامه از پاریس آغاز می‌شود.

در این مراسم که با اجرای سهیل محمودی همراه بود، دو فیلم مستند درباره‌ی زندگی و آثار حجت‌الله شکیبا نمایش داده شد. همچنین در فیلم دیگر از فعالیت نشر فرهنگ و هنر گویا گزارشی ارائه شد.

***

پیش از انجام تجلیل از سخنران‌های مراسم، حسین الهی قمشه‌ای که در طول برنامه حاضر به صحبت کردن نشده بود، در سخنانی کوتاه با تاکید بر اهمیت برپایی ضیافت‌های هنری متذکر شد: ما کجا همدیگر را ببینیم؟ هرچه در برنامه‌های هنری و فرهنگی همدیگر را ببینیم جرم و مصیبت کمتر می‌شود. اندیشه‌های تازه ارائه می‌شود و مردم آگاه می‌شوند. اگر ما در حضور بزرگان ادبی سعدی و مولانا و هنرمندان باشیم به یک برکت می‌رسیم. در حضور بزرگان باشیم بدی‌های ما برطرف می‌شود. زبان فاخر حال آدم را بهتر می‌کند می‌گویند چرچیل توصیه می‌کرد هر صبح یک غزل شکسپیر را برای او بخواند. زبان فاخر بر روابط انسانی اثر می‌گذارد و بر خوبی‌های ما می‌افزاید. متاسفانه اکنون نسبت به استفاده کردن کلمه‌ها لاابالی و‌ بی‌اعتنا شده‌ایم و باید بتوانیم با زبان شیرین و بدون خار و کنایه سخن بگوییم.

در پایان این مراسم همچنین حجت‌الله شکیبا گفت:‌ من قرار نیست سخن بگویم. حرف‌هایم را در نقاشی‌های و آثارم زده‌ام.

این مراسم با اهدای لوح یادبود به حسین الهی قمشه‌ای، جواد مجابی، محمدرضا سعیدآبادی، اسرافیل شیرچی، خسروشاهی و عباس اخوین به پایان رسید.

انتهای پیام