از سال‌های گذشته تا کنون، شاهد برگزاری جشنواره‌های متعددی با عناوین مختلف در حوزه‌ی هنرهای تجسمی بوده‌ایم؛ جشنواره‌هایی که به مناسبت‌های مختلف فرهنگی و سیاسی برگزار می‌شوند و همواره به تعدادشان هم افزوده می‌شود. اما پرسش این‌جاست که آیا این جشنواره‌ها توانسته‌اند به ارتقای هنرهای تجسمی کمک کنند یا خیر؟

بیشتر این رویدادهای هنری که به رشته‌های نقاشی و عکاسی اختصاص دارند، در مدت زمان کوتاهی با انتشار فراخوان، هنرمندان را دعوت به حضور می‌کنند. اما نکته‌ی این‌جاست که آیا این جشنواره‌ها در جهت ترغیب هنرمندان به خلق آثاری واجد ارزش هنری و خلاقانه نقشی داشته‌اند و به ارتقای کیفی، بالندگی و پویایی هنرهای تجسمی انجامیده‌اند؟

به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عموم جشنواره‌های مربوط به هنرهای تجسمی که به مناسبت‌های مختلف برگزار می‌شوند، با دریافت بودجه‌ای اولیه که از نهادهای دولتی دریافت می‌کنند و جذب اسپانسر، بر برپایی، تداوم و گاه بین‌المللی شدن اهتمام می‌ورزند که این نکته در ذات خود امر نامیمونی نیست، اما آسیب شناسی آن و دقت در جزییات‌اش با توجه به نظز کارشناسان امر، موضوعی است که طی سلسله گفت‌وگوهایی مورد نقد و تفحص قرار خواهد گرفت.

مناسبت‌ها خاستگاه جشنواره‌گونه‌ها

مناسبت‌ها، همواره بهانه‌ خوبی برای شکل گیری و برپایی چنین رویدادهایی بوده‌اند و این جشنواره‌گونه‌ها با عناوینی چون «زنان و زندگی شهری»، «اسماء‌الحسنی»، «پیامبر اعظم»، «هنرهای تجسمی کودکان و نوجوانان»، «منتخب نسل نو»، «هنر جوان»، «دامون‌فر»،‌ «دوربین.نت»، «بسم‌الله»، «سفره‌های افطاری» و ... در بخش‌های مختلف هنرهای تجسمی برگزار می‌شوند.

غالبا برگزاری یک جشنواره در این حوزه، علاوه بر اینکه می‌تواند به حضور هنرمندان و آشنایی با چهره‌های مستعد و جوان بیانجامد، می‌تواند باعث رونق بخشیدن به بخش مهجور هنرهای تجسمی نیز بشود.

با این حساب معمولا وقتی صحبت از برگزاری جشنواره می‌شود، اکثر هنرمندان از آن استقبال می‌کنند، اما باید به این نکته توجه کرد که برگزاری این جشنواره‌ها که برخی از آن‌ها با صرف هزینه‌های هنگفت همراه است، تا چه اندازه در رسیدن به این هدف موفق بوده است.

بی‌تردید برگزاری جشنواره‌ها و برپایی نمایشگاه‌هایی از آثار هنرمندان و پرداختن به این بخش، در رشد آن موثر است. اما نوع برگزاری این جشنواره‌ها، نبود آسیب شناسی پس از برپایی آنها، نقص‌ها و ضعف‌هایی که در بحث اجرایی آن‌ها وجود دارد، می‌تواند مانع از این تاثیر شود؛‌ حتی در برخی از موارد نتیجه‌ی معکوس خواهد داشت.

سطح کمی و کیفی آثار

در بیشتر جشنواره‌های مناسبتی تجسمی، با توجه به محدود بودن زمان بین اعلام فراخوان و داوری و برپایی نمایشگاه، این آثار از سطح کیفی مناسبی برخوردار نیستند.

مسؤولان برگزاری این جشنواره‌ها در بیشتر موارد مدعی هستند که آثار ارسالی، از نظر کیفی در سطح قابل قبولی هستند و جشنواره‌ی متبوع خود را از نظر کیفی بالاتر از جشنواره‌های مشابه دیگر قلمداد می‌کنند. در حالی که مخاطبان حرفه‌ای این جشنواره‌ها، هنگام بازدید از آثار در نمایشگاه به کیفیت پایین آن‌ها پی می‌برند.

موضوع داوری

در بخش داوری این جشنواره‌ها معیار خاصی برای انتخاب آثار برگزیده تعریف نشده است. این موضوع می‌تواند یکی از دلایل پایین بودن کیفیت این آثار باشد. آنچه که در این زمینه قابل توجه است، یکسان بودن اعضای هیات داوران و شورای سیاست گذاری جشنواره‌هاست که در درازمدت باعث رکود آن‌ها و بی‌انگیزگی هنرمندان برای حضور در این جشنواره‌ها می‌شود. شاید اگر در داوری و انتخاب آثار و همچنین روند اجرایی آن‌ها تغییراتی صورت بگیرد، شاهد رونق گرفتن کارهای کیفی و حضور هنرمندان برجسته و در نهایت ارتقای سطح هنرهای تجسمی باشیم.

پرداخت ناقص به رشته‌های تجسمی

مسله‌ی دیگر در برگزاری جشنواره‌های مناسبتی، بی‌توجهی مسؤولان به برخی از رشته‌های مهجور و کمتر دیده شده‌ی این حوزه است. بیشتر جشنواره‌هایی که برگزار می‌شود، مربوط به رشته‌های عکاسی، نقاشی و پوستر است؛ در حالی که از پتانسیل هنرمندان جوان در رشته‌هایی مانند کاریکاتور، تصویرسازی و نگارگری هنوز استفاده‌ی در خور توجهی نشده است.

بی‌توجهی به این رشته‌ها و هنرمندان فعال در آن، اغلب باعث دلسردی آن‌ها و رها کردن فعالیت‌شان می‌شود،‌به نحوی که پس از حمایت نشدن در برگزاری نمایشگاه‌های آثار خود به فعالیت در رشته‌های دیگر برای حضور در نمایشگاه‌ها رو می‌آورند.

الزام مدیران در برپایی جشنواره‌ها

برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌هایی که از کیفیت درخور توجه برخوردار نیستند، نوعی ضعف در سیستم مدیریتی مدیران تلقی می‌شود و آن‌ها را با انتقاداتی مواجه می‌کند.

البته در این میان، برخی مدیران و مسؤولان اجرایی نمایشگاه‌های مناسبتی، اذعان می‌کنند که به دلیل الزامی که بر کار آن‌ها وجود دارد برپایی این نمایشگاه‌ها را برعهده می‌گیرند. در واقع برای برگزاری جشنواره‌های مناسبتی در مراکز تحت مدیریت خود، ملزم به اجرای ضوابط سازمان‌ها و نهادهای بالادستی هستند.

با وجود این و با روی کار آمدن دولت جدید، باید دید وزارت ارشاد و معاونت هنری چه برنامه‌هایی برای بالا بردن سطح کیفی جشنواره‌های هنرهای تجسمی خواهند داشت و موفق می‌شوند این حوزه را به جایگاهی که شایسته‌ی هنر و هنرمند ایرانی است برسانند یا خیر.

انتهای پیام