این اولین باری نیست که شاهد تخریب آثار تاریخی هستیم، «وندالیسم شهری» یا تخریب اموال عمومی بدون هیچ هدفی را بر پیکره‌ی بسیاری از مجسمه‌ها، تندیس و سردیس مفاخر، باجه‌های تلفن و آثار تاریخی می‌توان دید و این‌بار هم نوبت به مجموعه حسن پادشاه رسیده است.

این مجموعه در میدان صاحب‌الامر، یکی از تاریخی‌ترین بافت‌های تبریز واقع شده است، اما تا قبل از رسیدن به درب آن، اثری از تابلوهای راهنما نیست، نه در میدان صاحب‌الامر و نه در بازارچه مسگران که به این مجموعه‎ی تاریخی حسن پادشاه یا به قول بازاریان، حسن پاشا ختم می‎شود. به نظر می‌رسد یکی از دلایل بی‌توجهی تعدادی از شهروندان به این مجموعه و افروختن شمع برای عزاداری بر سکوهای این مجموعه هم نبود تابلوی راهنما باشد.

کم کاری متولیان امر در شناساندن و نصب تابلوی راهنما باعث شده است که حتی برخی از بازاریان و اصناف و کسبه‌ی اطراف مجموعه‌ی تاریخی حسن پادشاه هم از وجود چنین جایی بی‌خبر باشند و پس از نشان دادن تصاویر مجموعه، ما را به قول خودشان به خرابه‌های باقیمانده از حسن پاشا راهنمایی کنند.

به گزارش ایسنا، مجموعه صاحب آباد تنها مجموعه تاریخی به جا مانده از دوران آق قویونلوها (اجداد شاه اسماعیل اول) است، این مجموعه الگوی اولیه ساخت میدان نقش جهان اصفهان به شمار می‌آید که متاسفانه اکنون به دلیل فرسایش ناشی از گذشت زمان و زلزله‌های ویرانگر تبریز در ادوار گذشته، از این مجموعه تاریخی تنها یک مسجد و مدرسه باقی مانده است، این مجموعه در ابتدای حیات خود با بناهای حکومتی و تشریفاتی همچون دولتخانه و میدان حکومتی، مسجد و مدرسه حسن پادشاه، کوشک هشت بهشت سلطان یعقوب، بیمارستان، مقبره و کلیسای سنت هلنا احاطه شده بود، اما این بنا اکنون با ساختمان‌های بلند و تازه ساختی احاطه شده‌اند که نشان از دخالت واضح در بافت تاریخی دارد.

مسجد تاریخی حسن پادشاه تبریز (اوزون حسن) واقع در مجموعه صاحب آباد، که قدمت آن به حدود سال ۸۷۰ هجری قمری باز می‌گردد، یکی از شاهکارهای تمدن جهان اسلامی در ایران محسوب می‌شود. از اسناد تاریخی و آثار جهانگردان خارجی مشخص می‌شود که این مسجد یکی از شاهکارهای معماری جهان اسلام بوده و گنبدهای کاشی کاری شده آن با ظرافت خاص هنری و معماری و الهام از مکتب معماری تبریز از بناهای باشکوه سده‌های گذشته ایران محسوب  می‌شد.

بررسی‌های میدانی خبرنگار ایسنا از این مجموعه نشان می‌دهد که آثار کم رنگ سوختگی ناشی از روشن کردن شمع در سکوهای درب مجموعه‎ی حسن پادشاه، همچنان باقی است، اصناف می‌گویند میراث فرهنگی اقدام به شست و شو و برطرف کردن لکه‌ها و دودگرفتگی درب و سکوها کرده است.

درب مجموعه مانند قبل از آتش سوزی و دودگرفتگی، باز بوده و اصناف در حال رفت و آمد هستند، ابزار آلات تعمیر و مرمت در محوطه‌ی این مجموعه رها شده‌اند و خبری از کارگران نیست، یکی از اصناف ادعا می‌کند که عملیات عمرانی و ساخت و ساز در این مجموعه بیش از 20 سال است که ادامه دارد و معلوم هم نیست که چه کسی در حال مرمت و ساخت و ساز است.

او ادامه می‌دهد: در گذشته ما اینجا مغازه داشتیم و آبگوشت بار می‌گذاشتیم و به طلبه‌هایی که با یک زیر انداز و چند کتاب اینجا درس می‌خواندند، نهار می‌دادیم، اماالان مدت‌هاست که از رونق افتاده و معلوم نیست ساخت و سازش کی تمام می‌شود.

چند عدد شمع و موم‌های ذوب شده‌ی آن هنوز هم بر روی سکوها دیده می‌شوند، اما درب سالم است، انشعاباتی از کنتور برق که بالای درب واقع شده، هنگام خروج از مجموعه به چشم می‌خورد، خطری که بارها بازار تاریخی تبریز را به کام آتش کشیده است.

با توجه به اینکه این مجموعه تاریخی یکی از شاخص ترین ظرفیت های گردشگرپذیری مجموعه میراث جهانی بازار تبریز محسوب می شود، بازسازی و احیای این بنای فاخر در حرکت اقتصادی و توسعه گردشگری بازار تاریخی تبریز، نقش بسزایی خواهد داشت.

این مجموعه تاریخی، نقش مهمی در تحولات فرهنگی و اجتماعی کشور در قرون نهم و دهم هجری شمسی داشته و با توجه به شاخص‌های فرهنگی، تاریخی و اقتصادی مورد نظر مدیریت استان به عنوان برنامه بازآفرینی شهری در صدر اهداف شهر تبریز قرار دارد.

طبق گفته مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان، مجموعه تاریخی حسن پادشاه در مجموع کلی بازار تاریخی تبریز ثبت ملی و جهانی شده است، بنابراین با توجه به قدمت و تاریخچه فرهنگی این مجموعه در تاریخ ایران، می‌توان با ارائه پرونده این بنا به سازمان مرکزی، خواستار ثبت مستقل این مجموعه در فهرست آثار ملی کشور باشیم که این امر در اولویت‌های معاونت میراث فرهنگی استان، قرار گرفته است.

بر اساس این گزارش، نصب دوربین‌های مدار بسته و تابلوهای راهنمایی که از وجود میراثی تاریخی خبر می‌دهند، می‌تواند گام موثری در پایان دادن به رفتارهای تخریب گرانه آثار تاریخی و برخورد با خاطیان باشد.

انتهای پیام