در این کتاب که عاشورا و کربلا را از منظری تاریخی، تحقیقی و پژوهشی مورد بازبینی قرار داده است و در هفت بخش تالیف شده نویسنده ابتدا به بررسی ارزش روایات ابومخنف به عنوان عمده ترین گزارشگر نهضت کربلا از ابعاد گوناگون میپردازد.
نویسنده با توجه به اینکه کربلا نه حادثه ای دفعی و ناگهانی و نه رخدادی معمولی است در بخش اول کتاب با طرح این سوال که چگونه خاندان بنی امیه که تا دیروز برای دفاع از آیین جاهلی به پیکار خونین با اسلام پرداختند و در اندیشه احیای اشرافیت عربی بودند به سهولت توانستند به نام دفاع از دین نوه پیامبر را به اتهام خارجی بودن سر ببرند ریشه های تاریخی قیام را از سقیفه و خلفای راشدین تا زمان مرگ معاویه مورد بررسی قرار می دهد.
در بخش دوم کتاب با عنوان سلطنت یزید و نهضت امام حسین(ع) حرکت  حضرت از مدینه به مکه، دریافت نامه های کوفیان و ماموریت مسلم بن عقیل در کوفه و ماهیت و ابعاد بیعت کوفیان با وی، شرایط حاکم بر کوفه برای استیلای عبیدلله بن زیاد را به صورت تحلیلی مورد بررسی قرار داده است.
 و در بخش سوم و چهارم کتاب عزیمت امام به سوی کوفه و حوادث کربلا را شرح و تبیین کرده و در ادامه با تحلیل و بررسی اهداف و بنیادهای نظری و اعتقادی قیام حسینی، استبداد سیاسی و سلطنت اسلامی، تثبیت و مشروعیت اشرافیت و نظام طبقاتی و در آخر امحای عدالت و برابری را شاخصه های نظام اموی و مبانی ستیز امام حسین(ع) با این نظام و شالوده قیام کربلا می داند.
در بخشی از کتاب این چنین آمده:
در صورتی که دایره مفاهیم منکر و باطل را به همان رفتارهای شخصی یزید محدود نشماریم و این مفاهیم را در ربط و پیوند با نظام یزیدی و نه شخص یزید تفسیر کنیم، لاجرم میتوانیم نتیجه بگیریم که مبانی عدم مشروعیت حکومت یزید و شالوده تضادهای امام با سلطنت اموی بسی فراتر از رفتار شخصی پسر معاویه بوده است، رفتاری که از ماهیت نظام اموی نشات می گرفت، نه از تربیت و خلق و خوی یزید.
همچنین آمده است:
عبارات منقول از وصیتنامه امام، صریحا مفهوم اصلاح را با نظام اجتماعی پیوند می دهد و تاکید دارد که آن حضرت با ملاحظه تفاوت ماهیت نظام اموی موجود با نظام عصر نبوی، بر آن است تا به مسلمانان خاطر نشان سازد که وضع موجود با واقعیات عصر نبوی متفاوت است و نیازمند اصلاح. اصلاحی نه در حد انجام فرایض،(عرصه ای که با عصر نبوی متفاوت نیست) بلکه اصلاحی در عرصه نظام اجتماعی و بازگرداندن مناسبات اجتماعی و حیات جامعه اسلامی به مناسبات عصر نبوی و سیره مرتضوی.
و بخش ششم این کتاب به بررسی قیام توابین و قیام مختار با هدف انتقام از قاتلان شهدای کربلا پرداخته و در بخش هفتم کتاب با گزارشی از شخصیت و نام و نشان شهدای کربلا بر اساس منابع تاریخی، مقاتل و کتابهای انساب و رجال بحث را به پایان برده است.

انتهای پیام