علیرضا مرادی بیستونی در گفت و گو با ایسنا، بااشاره به نقش خط و کتابت در ثبت وقایع تاریخی گذشته، اظهارکرد: در تاریخ ایران باستان بخش هایی از ثبت وقایع به شکل کتیبه ها و روی صخره ها و بخشی نیز به شکل نوشته های درباری بوده که این بخش عموما در دوران تاریخی رواج داشته است.

وی خطوط میخی بابلی یا اکدی را از قدیمی ترین خطوط در ایران باستان دانست و گفت: نمونه ای از چنین خطوطی را در شهرستان سرپلذهاب و در کتیبه آنوبانی‌نی می توان دید.

این کارشناس باستان شناسی با تاکید براینکه در مجموعه جهانی بیستون نیز تاریخ تحول خط ایران را به خوبی می توان دید،  افزود: این مجموعه هشتمین اثر ثبت جهانی شده کشورمان است که در 25 کیلومتری کرمانشاه قرار دارد.

وی با بیان اینکه در این مجموعه جهانی می توان خط و کتابت هر دوره تاریخی را در ایران دید، گفت: بیستون تنها محوطه ای در ایران است که می توانیم تحول خط و کتابت را بصورت سنگ نبشته در آن مشاهده کنیم.

مرادی بیستونی از کتیبه بیستون به عنوان بزرگترین سند خطی باستانی جهان یاد کرد و گفت: این کتیبه سه نمونه خط از تاریخ ایران  شامل خط میخی بابلی اکدی، خط میخی عیلامی و خط میخی فارسی باستان را مربوط به دوره هخامنشیان را در دل خود جای داده است. 

وی اضافه کرد: پس از دوران هخامنشیان، سلوکیان بر کشورمان تسلط پیدا کردند و اسکندر مقدونی حکومت خود را بر ایران غالب کرد، دراین راستا خط ایرانیان هم سلوکی یا یونانی شد که نمونه این خط را هم می توان در کتیبه هفت سطری مجسمه هرکول در مجموعه جهانی بیستون دید که در آن معرفی مجسمه هرکول و تاریخ ایجاد این اثر را به خط یوناکی حجاری کرده اند.

این باستان شناس افزود: پس از سلوکیان و در اوایل روی کار آمدن اشکانیان یا پارت ها خط و کتابت ایرانی ها کماکان یونانی بود که نمونه ای از خط و کتابت این دوره را می توان در نقش برجسته مهرداد در بیستون دید.

وی با بیان اینکه در اواسط دوره پارت ها خط و کتابت ایرانی ها از یونانی به پارتی اشکانی تغییر یافت، گفت: درون پایه آتشدان نقش برجسته بلاش و نیز نقش گودرز در مجموعه جهانی بیستون کتیبه هایی نقش شده که به خط پارتی اشکانی نگاشته شده اند. 

مرادی بیستونی ادامه داد: پس از پایان دوران اشکانی ها و روی کار آمدن ساسانیان، خط و کتاب پهلوی اشکانی به پهلوی ساسانی تغییر پیدا کرد که در زیر کتیبه اصلی بیستون یادگار کوچکی از آن  دوران در دو سطر باقی مانده است.

وی با بیان اینکه پس از ورود اسلام به ایران خط و کتابت ایرانی ها از ساسانی به فارسی تغییر پیدا کرد، افزود: نمونه ای از خطوط فارسی مربوط به دوره های صفوی و قاجار را می توان در وقفنامه شیخ علیخان زنگنه کتیبه های کاروانسرای بیستون مشاهده کرد.

این کارشناس باستان شناسی گفت: با این تفاسیر ما می توانیم از همه ادوار تاریخی ایران نمونه هایی را از خط و کتابت در مجموعه جهانی بیستون ببینیم که این موضوع در دیگر آثار تاریخی کشورمان دیده نمی شود.

انتهای پیام