محمد رحیمی‌خوش در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص تبدیل شدن جشن یلدا به فرصتی طلایی برای گردشگران، اظهار کرد: شب یلدا یا شب چله یکی از جشن‌ها و رویدادهای ایران باستان است که ۳۰ آذرماه هر سال به وقوع می‌پیوندد و یادآور بلندترین شب سال و آغاز زمستان است. البته ۹ آذرماه سال ۱۴۰۱ به صورت مشترک میان ایران و افغانستان جشن یلدا ثبت میراث جهانی شد.

وی افزود: ایرانیان به واسطه محاسبات دقیقی که از دیرباز در خصوص مسائل نجومی، ساعات روز و شب، طلوع و غروب خورشید، محاسبات ماه، سال، هفته و روز داشته‌اند به طولانی‌ترین شب سال در تاریخ ۳۰ آذرماه دست پیدا کرده بودند. نام یلدا برگرفته از یکی از کهن‌ترین زبان‌هایی‌ است که در منطقه خاورمیانه مرسوم بوده و آن زبان آرامی یا سریانی است که منتظر بودن برای طلوع خورشید را معنا می‌کند.

این استاد گردشگری و هتلداری بیان کرد: مناطق گوناگون ایران مانند منطقه خراسان بزرگ از یلدا بیشتر به عنوان چله یاد می‌کنند که اشاره به ۴۰ روزی دارد که تا جشن سده با آن فاصله دارند و یلدا را چله بزرگ و سده را در ۱۰ بهمن ماه چله کوچک می‌خوانند.

یلدا یکی از آثار به جا مانده از آیین میترائیسم است

وی عنوان کرد: یلدا یکی از مهمترین آثار به جا مانده از آیین میترائیسم در ایران است و با توجه به اینکه در آیین میترائیسم خورشید بود که ایزد و خدا قرار می‌گرفت به همین دلیل در شب یلدا ایرانیان تا صبحگاه و طلوع اولین طلیعه خورشید، آن را زنده نگاه می‌داشتند تا بار دیگر تبلور خدایگان خود را مشاهده کنند و از این‌رو که در شب یلدا مقارن با انقلاب زمستانی بود و از آن شب به بعد شب‌ها رو به کوتاهی و روزها رو به بلندی می‌رفتند و به همین دلیل ایرانیان باستان پایان بلندترین شب‌های سال را جشن می‌گرفتند، چراکه از آن به بعد این خورشید بود که بیشتر در طول روز پدیدار می‌شد.

رحیمی‌خوش تصریح کرد: ۳۰ آذر ماه کوتاهترین روز سال به وقوع می‌پیوندد و بلندترین شب سال پدید می‌آید و پس از انقلاب زمستانی طول روزها بلندتر می‌شود و طول شب‌ها کوتاه و این خود سرچشمه بسیاری از جشن‌ها، آیین‌ها و رویدادهای باستانی در فرهنگ‌ها، آداب و رسوم و تمدن‌های مختلف بشری در طول تاریخ است که شب یلدا و کریسمس را می‌توان نام برد و تمامی آن‌ها ریشه در آیین میترائیسم نیز دارد.

وی خاطرنشان کرد: در این شب در اقصی نقاط کشورهای فارسی زبان به خصوص ایران مردم با پاسداشت بلندترین شب سال، منتظر طلوع آفتاب می‌مانند و شب زنده‌داری می‌کنند. اقوام و خویشان و دوستان دور هم جمع می‌شوند و در طی این شب طولانی که تنها یک دقیقه از شب‌های قبل بلندتر است با پذیرایی از خود و میهمانان‌شان به وسیله میوه‌ها، خشکبار، آجیل‌جات، خواندن شاهنامه، گرفتن فال حافظ، بذله‌گویی، خنده و شادی آن را به پایان می‌رسانند.

فلسفه شب یلدا به پایان رسیدن شب‌های طولانی و سرد است

این فعال گردشگری با بیان اینکه می‌دانیم به لحاظ روانشناسی و انسان‌شناسی شب و سرما هر دو عواملی هستند که خود به خود ناامیدی، تنهایی، ترس، اضطراب و دلهره را به دنبال دارند، اظهار کرد: بنابراین باید گفت که معنای یلدا، جشن، خوشحالی و میهمانی دادن، پذیرایی و دور هم جمع شدن و بلند بودن خود شب یا سرمای آن نیست، بلکه فلسفه اصلی آن به پایان رسیدن شب‌های طولانی و سرد است و طی کردن این شب سرد و بعضا برفی در آغوش گرم خانواده و دوستان و امید به روز آینده که خورشید هر روز بیشتر از روز قبل پایدارتر می‌ماند، زیرا روزها بلندتر و امید و نشاط در زندگی پررنگ‌تر می‌شود.

واژه یلدا ریشه در زبان سریانی دارد

وی افزود: همانطور که اشاره شد یلدا خود واژه‌ای آرام و ریشه در زبان سریانی دارد و ترجمه تحت الحفظی آن به زبان امروزی ما انتظار برای طلوع خورشید است از این جهت تقریبا غیرممکن است ادیبان، شاعران، فلاسفه، اندیشمندان، دانشمندان و پادشاهان در مورد آداب و رسوم و سنن و زنده نگاه داشتن موضوعات شب یلدا سخن به میان نیاورده باشند که از جمله این افراد می‌توان به سعدی شیرازی، حافظ، سنایی، سهراب سپهری، نظامی گنجوی، ناصر خسرو و... اشاره کرد.

رحیمی‌خوش تصریح کرد: همانطور که اشاره شد یلدا یکی از مهمترین رویدادها و جشن‌های دیرینه ایران باستان به شمار می‌آید و به دلیل مقارن بودن آن با جشن کریسمس و پایان سال مسیحیان و آغاز سال جدید میلادی می‌تواند فرصت و موقعیت مناسبی برای پیوند خوردن میان این دو رویداد بزرگ از غرب و شرق جهت برپایی آیین‌ها، مراسم و آداب و رسوم به صورت مشترک و جلب و جذب گردشگران به اقصی نقاط سرزمین ایران باشد.

این فعال گردشگری افزود: مراسم و آیین‌های یلدا در هر یک از مناطق ایران متفاوت است که خود می‌تواند جاذبه‌ای مهم برای گردشگران تلقی شود. همچنین با توجه به تعطیلاتی که در ابتدای سال جدید میلادی در اکثر کشورها وجود دارد، می‌تواند فرصتی مناسب برای بازگشایی بازارهای جدید گردشگری مقابل ایران باشد. بنابراین لزوم توجه و برنامه‌ریزی میان رویدادها، جشن‌ها، آیین‌ها و مراسمی که در کشورهای گوناگون به لحاظ تاریخی قرابت و نزدیکی با یکدیگر دارند، می‌تواند هم از نظر فرهنگی کشورها را به یکدیگر نزدیکتر کند و هم از منظر اقتصادی با توسعه روند گردشگری و استفاده از پتانسیل‌های گوناگونی که از دیرباز توسط اجداد و نیاکان‌مان به ما به ارث رسیده به عاملی ثروت‌ساز در صنعت گردشگری تبدیل شود.  

انتهای پیام