رهبر معظم انقلاب از مدت‌ها قبل تحقق راهبردی چهار وجهی شامل «مشارکت پرشور»، «رقابت واقعی»، «سلامت حقیقی» و «امنیت کامل» را مطرح و بر ضرورت تحقق آنها تأکید کرده‌اند؛ اما در این میان، برخی می‌کوشند با روش‌های مختلف، جامعه را نسبت به حضور پای صندوق‌های رأی دلسرد کنند تا بلکه به اغراض خود دست یابند. در حالی که احزاب مختلف و فعالان سیاسی بارها اعلام کرده‌اند قهر با صندوق‌های رأی عقلانی نیست و تحت هر شرایطی باید در انتخابات حضور داشت.
ایسنا گفت‌وگویی با رئیس خانه احزاب استان زنجان درباره آسیب‌شناسی انتخابات در دوره‌های گذشته و ضرورت حضور حداکثری مردم انجام داده است.
رسول بیات با حضور در ایسنای زنجان به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد.
انتخابات امسال چه تفاوتی با انتخابات دوره‌های گذشته دارد و ضرورت مشارکت مردم در این دوره، چرا بیش از گذشته نمود پیدا کرده است؟
روح اصل انتخابات باید زنده نگه داشته شود. قهر با انتخابات در هر شرایطی معنی ندارد، چون ما مدعی توسعه‌نگری هستیم و انتخابات را دستاوردی برای خود تصور می‌کنیم که با آن می‌توانیم فضای گفت‌وگو را زنده نگه داریم. البته دو گروه در مقابل این نظر هستند؛ عده‌ای که براندازند و ما آنها را به‌هیچ عنوان قبول نداریم و مدعی‌اند اصلاً انتخاباتی نباید برگزار شود و باید در مقابل این نظام، انقلاب دیگری اتفاق افتد که باید در برابر این افراد عنوان کرد با چنین تفکری نمی‌توان به جایی رسید. عده دیگری نیز مردم را از حضور در انتخابات ناامید می‌کنند که خطر این افراد کمتر از براندازها نیست و باید حواس‌مان به این افراد نیز باشد. تعطیل‌کنندگان و تحریم‌کنندگان انتخابات دو لبه قیچی برای بریدن چرخه انتخابات در این کشورند. البته ما منکر مشکلات نیستیم، ولی با تحریم انتخابات نمی‌توان مشکلات کشور را برطرف کرد.
چرا افرادی در کشور، به ایده گروه دوم پاسخ می‌دهند و به‌دنبال تحریم انتخابات هستند؟
باید یک بررسی کلی از ادوار مختلف انتخابات انجام دهیم و عملکرد را بررسی کنیم. باید با واقعیت‌ها پیش برویم و در انتها، نتیجه‌گیری کنیم. ۱۱ دوره انتخابات در کشور برگزار شده که سه دوره آن مربوط به ایام جنگ و ابتدای انقلاب بوده است. از دور اول تا چهارم مجلس، نگاه متفاوت بود و به مرور تغییر دیدگاه در سطح کلان را شاهد بودیم.
در هر دوره متناسب با فضای جامعه، مجلس با گفتمان‌های مشخصی شکل گرفت و مجالس ایران به مرور از گفتمان کلان‌نگری به سمت گفتمان جزء‌نگری سوق پیدا کردند. مجالس اول ایران بسیار موفق عمل کردند، ولی به مرور گفتمان‌ها در مجلس منطقه‌ای شد و این اولین آسیب برای مجلس به‌شمار می‌آید. در دوره‌ای گفتمان عدالت‌خواهی بر مجلس حاکم شد و در چهار سال گفتمان توسعه سیاسی؛ ولی در دو - سه دوره گذشته، من گفتمان کلی در مجلس نمی‌بینم و مجلس ایران فاقد گفتمان شده است. طوری رفتار شده است که انگار مجلس از رأس امور پایین آمده است و در برخی موارد به‌گونه‌ای رفتار شده که انگار نمایندگان جایگاه واقعی ندارند، در حالی که در قانون اساسی کشور جایگاه بسیار بالایی به نمایندگان داده شده است و این قشر، مظهر قدرت و تصمیم‌گیری برای کشورند.
شما معتقدید عملکردها به‌گونه‌ای بوده که باعث شده است تعدادی از افراد از مجلس و جایگاه آن در تصمیم‌گیری‌ها ناامید شوند؟
برخی ساختارها باعث شده است نگاه گروهی از مردم نسبت به مجلس سطحی شود و احساس کنند، تراز نمایندگان تنزل پیدا کرده است. مثلا در برخی موارد شاهدیم که افراد شاخص، ریزش پیدا کرده‌اند و گاهی مشاهده می‌کنیم افرادی وارد چرخه رقابت‌ها شده‌اند که حتی یک روز سابقه مدیریتی یا حتی فعالیت سیاسی نداشته‌اند و می‌توان گفت نوعی هیجان‌انگیزی بر فضا حاکم شده است. در کنار آن به موضوع پول‌پاشی‌ها نیز باید اشاره کرد و این عدول از مسیر درست، یکی از آسیب‌ها در انتخابات مجلس است که باید به آن توجه لازم انجام شود که قطعاً در این شرایط مردم پای صندوق رأی می‌آیند و به افراد مورد نظر رأی می‌دهند و در سرنوشت کشور سهیم می‌شوند.
درباره حضور هدفمند در مجلس چه نظری دارید، اینکه مردم حضور منفعلانه در انتخابات نداشته باشند و با نگاهی درست پای صندوق‌های رأی بیایند؟
حضور منفعلانه که در برخی مواقع شاهدیم آسیب بزرگی است که باید به آن توجه لازم شود و این موضوع، آسیب‌شناسی شود. باید تلاش کنیم مشارکت فعالانه مردم را شاهد باشیم. اینکه گروهی بیایند و فقط رأی دهند مشارکت نادرستی است، باید برای غلبه بر این موضوع به سمت مشارکت فعالانه برویم و این بخش را در اذهان عمومی روشن کنیم که در رأی دادن فعال باشند و انتخاب درستی داشته باشند.
در مسیر مشارکت فعالانه نقش احزاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در هیچ انتخاباتی شاهد بروز و ظهور احزاب نیستیم. انگار احزاب نادیده گرفته شده‌اند. در کل دنیا شاهدیم که پارلمان‌ها و مجالس با حزب معنی پیدا می‌کنند، ولی فاجعه بزرگ در کشور ما در انتخابات، به میان نیامدن احزاب به معنی واقعی کلمه و مرسوم در دنیاست و در این مسیر، انتخابات دچار چالش می‌شود. اینکه فردی عنوان کند مستقل وارد انتخابات شده است، این سوال را به ذهن فردی مثل من که در عرصه سیاست فعالم متبادر می‌کند که این فرد در ایام نمایندگی خود چگونه و با چه ابزاری نسبت به عملکرد خود پاسخگو خواهد بود که قطعاً از زیر این کار شانه خالی می‌کند. سیاست‌گذار باید به این نکته توجه و جایگاه احزاب را احیا کند. ما گاهی شاهدیم که همین نماینده به اصطلاح مستقل، به کسی پاسخگو نیست و این یک ظلم تاریخی است و باید احزاب در انتخابات پای کار بیایند و جایگاه آنها را محکم کنیم تا در انتخابات به برنامه‌ها رأی داده شود و در آینده، فضایی برای پاسخگویی باشد. یکی از مواردی که برخی مواقع مطرح می‌کنند، این است که نماینده پاسخگو نیست، تاکید داریم که این مسیر اصلاح شود.
چرا احزاب در ایران در عرصه انتخابات کمرنگ هستند؟
باید تعریف درستی از احزاب داشته باشیم و بدانیم وقتی مجلس براساس احزاب تشکیل می‌شود، یعنی برنامه کلی وجود دارد و با یک چشم‌انداز مجلس تشکیل می‌شود. در مقابل این دیدگاه، افرادی مقاومت دارند که دوست ندارند نظام انتخابات در کشوری مانند ایران که همه امور به رأی مردم گذاشته می‌شود سروسامان بگیرد. با قدرت می‌گویم که اگر حزبی وجود نداشته باشد شاهد تشکیل باند خواهیم بود و قطعاً باندبازان، بندبازان خوبی خواهند شد و در این مسیر مردم آسیب می‌بینند. عرصه انتخابات به‌ویژه انتخابات مجلس عرصه کاملاً تخصصی است و بسیار مهم است، چراکه امور کشور و قانون‌گذاری برای سرنوشت جامعه به مدت چهار سال به دست افراد منتخب مردم خواهد بود و این حساسیت ماجرا را بیش از گذشته می‌کند. نماینده باید فردی پخته، فرهیخته و باتجربه باشد. وقتی حزب باشد افراد را آموزش سیاسی می‌دهد و برای اداره امور کشور برنامه دارد، حالا در رقابت انتخابی یک یا دو حزب پیروز و وارد مجلس می‌شوند و مردم نیز به برنامه رأی می‌دهد نه به فرد و در این مسیر انتخاب درست رخ می‌دهد.
با توجه به اینکه تا برگزاری انتخابات مجلس چند روز بیشتر باقی نمانده است و فضای فعلی را شاهدیم که احزاب حضور پررنگ و ساختارمند در انتخابات ندارند، مردم باید چگونه افراد اصلح را بشناسند و به معنای واقعی حضور فعالانه داشته باشند؟
مردم در ایام انتخابات باید حواس‌شان به بی‌اخلاقی‌ها باشد. در اسلام اخلاق و سیاست در کنار هم و با هم دیده شده است هرچند در برخی موارد مشاهده می‌کنیم که اخلاق‌مداری جایش را به بی‌اخلاقی داده و این روند نیازمند اصلاح است. مطالبات اصلی مردم از سوی کاندیداها مورد توجه قرار گیرد و برای آن برنامه ارائه شود، گاهی شاهدیم عده‌ای این مطالبات را به سطوح پایین تقلیل می‌دهند و این به هیچ عنوان درست نیست و مردم باید به این نکات توجه لازم را داشته باشند. البته در این بین، رسانه‌ها نیز نقش بسیار پررنگی را ایفا می‌کنند، چراکه افکار عمومی با رسانه شکل می‌گیرد و در این عرصه، این بخش و فعالان آن باید از کاندیداها سوال کنند و خواستار برنامه باشند صرف تبلیغ کردن قبول نیست، در هر بخشی برنامه اجرایی و عملیاتی ارائه شود تا مردم بدانند که این افراد با چه تفکر توسعه‌ای خواهان ورود به مجلس هستند. فرهنگ سوال کردن داشته باشیم و نباید کسی خود را فارغ از پاسخگویی بداند.
انتهای پیام
نظرات