حجت فرقانی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص روند کلی گسترش شهرها، اظهار کرد: با توجه به مطالعات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاست کلی نظام توسعه شهری، مسیر توسعه شهری مشخص می‌شود و برنامه‌ریزی‌، آماده‌سازی توسعه شهری و تحویل اراضی به شهرداری توسط دولت و رشد شهر توسط شهرداری انجام می‌شود.

وی درباره گسترش شهر مشهد ادامه داد: طبق اولویت‌های طرح‌های توسعه شهری مشهد، بخش عمده‌ای از توسعه شهری در اراضی منطقه ۹ قبل از شروع ارتفاعات جنوبی با شیب کمتر از ۱۵ درصد و اراضی مهدیه در شمال غرب مشهد پیش‌بینی شده است.

مدیرکل طرح‌ها و مطالعات شهری شهرداری مشهد با اشاره بر مناطق مشکل‌ساز، یادآور شد: متاسفانه بخش‌هایی از سمت شرق و شمال‌شرق خارج از مبانی نظریه طراحی توسعه شهری به شهر مشهد اضافه شده که موجب نابسامانی و مشکلات زیرساختی در توسعه شهری است.

فرقانی ادامه داد: به طور معمول کلان‌شهرهایی مانند تهران، مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز و اراک که بخش عمده‌ای از جمعیت شهری کشور را تشکیل می‌دهند، رشد شهرنشینی بالاتر و گسترش توسعه شهری بیشتری نسبت به شهرهای کوچک و متوسط دارند.

وی برای اثبات مدعای خویش خاطرنشان کرد: جمعیت شهر مشهد در سال ۱۳۵۵ حدود ۴۰۰ هزار نفر بوده است و در آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۵ انجام شده است جمعیت این شهر به بیش از سه میلیون نفر رسیده است. 

افزایش زیرساخت‌ها و گسترش شهرنشینی، به صورت برابر باهم پیش می‌روند

مدیرکل طرح‌ها و مطالعات شهری شهرداری مشهد یادآور شد: به طور کلی افزایش زیرساخت‌ها و گسترش شهرنشینی، به صورت برابر باهم پیش می‌روند. درحال حاضر قبل از توسعه شهری در مناطق مذکور، دستگاه‌های متولی زیرساخت‌های لازم و ضروری را در آنجا ایجاد کرده و سپس توسعه شهری انجام می‌شود.

وی ادامه داد: اما مناطقی که خارج از طرح‌های توسعه شهری و بیشتر از نرخ رشد طبیعی، گسترش پیدا می‌کنند، به دلیل عدم برنامه‌ریزی برای زیرساخت‌ها، دچار مشکلات جدی می‌شود. در مناطق شرقی و شمال شرقی مشهد مشکلاتی در تامین زیرساخت‌ها وجود دارد که ارگان‌ها و سازمان‌های مربوطه در حال رفع کردن این شکاف‌ها هستند.

تاکید سیاست‌های اصلی آمایش سرزمین بر فشرده‌سازی شهرها

فرقانی با تاکید بر اینکه باید براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، طرح‌های مشوق برای مردم گذاشته شود تا گسترش شهرها به صورت برنامه‌ریزی شده انجام شود، تصریح کرد: به طور کلی سیاست‌های اصلی آمایش سرزمین و طرح‌های توسعه شهری به ویژه طرح جامع شهر مشهد بر فشرده‌سازی شهرها تاکید دارد. 

مدیرکل طرح‌ها و مطالعات شهری شهرداری مشهد اظهار کرد: بر اساس این طرح‌ها، باید از ظرفیت‌های داخلی شهر مشهد استفاده کرد تا از گسترش بیش‌از حد شهر جلوگیری شود. یکی از دلایل جلوگیری از گسترش شهر، حفظ اراضی کشاورزی اطراف مشهد واقع در شمال، شرق و غرب شهر است. این اراضی برای تامین نیازهای غذایی کل کشور ضروری هستند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی ادامه داد: برابر با طرح‌های توسعه شهری، طرح‌های جامع توسعه حمل‌ونقل نیز وجود دارد. در واقع طرح‌های جامع حمل‌ونقل و توسعه حمل‌ونقل عمومی و ریلی بر مبنای طرح توسعه شهری انجام می‌شود. این بدین معناست که در مناطقی که بناست توسعه شهری انجام شود، توسعه حمل‌ونقل نیز انجام خواهد شد.

سیستم حمل‌ونقل عمومی در حوزه شرق و شمال شرق مشهد تحت فشار است

فرقانی درباره فشارهای موجود بر زیرساخت‌های اصلی شهر مشهد مطرح کرد: طبیعی است که در مناطقی که بر خلاف پیش‌بینی‌ها، گسترش شهر انجام شده است، مشکلات زیرساختی وجود داشته باشد. حوزه شرق و شمال شرق مشهد مانند بلوار طبرسی، بلوار رسالت و شهرک شهید رجائی جزو مناطقی هستند که سیستم حمل‌ونقل عمومی در آن تحت فشار است. حتی در برخی موارد، معابر نیز پاسخگوی افزایش حمل‌ونقل عمومی نیست. تنها راه‌حل آن توازن جمعیت در سطح شهر و گسترش توسعه درون‌زا است.

وی اضافه کرد: برای کاهش فاصله بین امکانات و خدماتی که در مناطق حاشیه نشینی وجود دارد، باید سیاست متوازن شهری را در پیش گرفت. باید امکانات را به مناطق کم ‌برخوردار منتقل کرده تا فاصله بین مناطق حاشیه‌نشین و برخوردار شهری کمتر شود و از گسترش این فاصله جلوگیری شود. 

مدیرکل طرح‌ها و مطالعات شهری شهرداری مشهد اظهار کرد: شهرداری در حال حاضر در حال توافق با مالکین حدود ۲۰۰۰ هکتار اراضی در سطح شهر است. باتوجه به مفاد قراردادها و صلح‌نامه‌هایی که با مالکین مقرر شده، بخشی از این اراضی به عنوان معابر و خدمات ویژه ساکنین مناطق در نظر گرفته خواهد شد. بخش دیگر نیز در محدوده‌های شهری برای رشد و توسعه شهری به شکل سازماندهی شده در نظر گرفته می‌شود.

وی درباره طرح‌ها و مطالعات جدید، درجهت بهبود زیرساخت‌های شهری مشهد خاطرنشان کرد: طرح‌های در حال اجرا، همان طرح‌های مصوب هستند که اداره کل راه و شهرسازی متولی اجرای آن‌ها است. اما در طرح‌های توسعه شهری، علاوه بر اداره کل راه و شهرسازی، شهرداری نیز مشارکت دارد. شهرداری موظف است نظرات مردم را در این نوع طرح‌ها لحاظ کرده و مشکلات اجرایی را گزارش دهد.

فرقانی با تاکید بر نقش شهرداری در طرح‌های توسعه شهری تصریح کرد: شهرداری در پی اجرای تمام طرح‌های تصویب‌ شده توسط مراجع ذی‌صلاح است. این طرح‌ها پس از ابلاغ به شهرداری، مراحل اجرای آن‌ها شروع می‌شود. 

وی افزود: در حال حاضر شهرداری مشهد طی درخواستی به استانداری، وزارت راه و شهرسازی و شورای عالی شهرسازی و معماری، خواستار شروع طرح جامع جدید شهر مشهد و یا بازنگری در مطالعات طرح جامع قبلی شده است. شهرداری هم‌اکنون در حال طی کردن فرآیند تایید است و به محض تایید توسط سازمان‌های مربوطه، مطالعات جدید در این زمینه شروع خواهد شد.

فرقانی درباره پیش‌بینی‌های موجود برای ۱۰ تا ۱۵ سال آینده شهر مشهد اظهار کرد: اگر در شهر مشهد، گسترش شهرنشینی طبق پیش‌بینی‌های موجود در برنامه توسعه شهری انجام شود، سازمان‌ها و نهادهای مربوطه آماده رشد و توسعه شهری در آن مناطق هستند.

وی اضافه کرد: اما اگر گسترش شهرنشینی، برخلاف پیش‌بینی‌های موجود در برنامه توسعه شهری صورت گیرد، همچنان توسعه شهر انجام خواهد شد؛ اما به دلیل عدم برنامه‌ریزی قبلی ممکن است مشکلاتی در این حین به وجود آید.

مدیرکل طرح‌ها و مطالعات شهری شهرداری مشهد یادآور شد: در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود مناطقی در شمال و شمال غرب مشهد در معرض توسعه قرار داشته باشند. مطالعاتی در این زمینه در حال انجام است تا از این توسعه بی‌رویه جلوگیری شود و در صورت بروز توسعه در این مناطق، فشاری بر تاسیسات وارد نشده و اراضی کشاورزی نیز حفظ شود.

وی با اشاره بر مناطقی که از نظر زیست‌محیطی در مشهد حائز اهمیت هستند، گفت: برنامه‌ریزی‌های توسعه شهری باید آگاهانه انجام شود؛ به صورتی که مبانی زیست‌محیطی موجود حفظ شود. محدوده شمال کشف رود، ارتفاعات جنوبی مشهد، اراضی کشاورزی آستان قدس در محدوده شرق و آبخوان اصلی شهر مشهد از جمله مناطقی هستند که باید در حفظ آن‌ها کوشید.

انتهای پیام