نمايشگاه ساز‌هاي ابداعي كه به همت كانون ساز‌سازان خانه موسيقي برپا شده است، شامگاه گذشته - دهم خرداد ماه - در خانه هنرمندان ايران رسما آغاز به‌كار كرد.

به گزارش خبرنگار بخش موسيقي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مجموعه‌اي از سازهاي ايراني دست‌ساز هنرمندان موسيقي در تالارهاي «نامي» و «انتظامي» خانه هنرمندان ايران براي نخستين بار به نمايش در آمدند و از سوي اهالي موسيقي مورد استقبال قرار گرفتند.

محمد سرير- مديرعامل خانه موسيقي ـ در مراسم افتتاحيه اين نمايشگاه عنوان كرد: براي نخستين‌بار است كه چنين نمايشگاهي با نمايش سازهاي جديد هنرمندان موسيقي برپا مي‌شود و از آنجا كه سازهاي ايراني فصل مشترك فعاليت‌هاي هنري است، پرداختن به اين موضوع و بحث‌هاي علمي در ارتباط با آن اهميت ويژه‌اي دارد.

او اضافه كرد: هنرمندان زيادي از دهه‌هاي گذشته تلاش كردند تا در عرصه‌ي سازندگي ساز، امكانات اين ساز‌ها را در دو بخش جنس و ساختار متحول كنند و از سويي تلاش شد تا سازهاي جديد نيز وارد عرصه‌ي كار شود، لذا بايد برپايي اين نمايشگاه و نگاه خلاقانه سازندگان ساز را مورد تقدير قرار داد.

سرير خاطرنشان كرد: با برپايي چنين برنامه‌هايي بايد سازهاي جديد و قابليت‌هاي آنها شناسايي و به‌دنبالش جايگاه اين سازها تثبيت شود تا نوازندگان بتوانند از آنها استفاده كنند و در راستاي آن تم‌هاي جديد را وارد موسيقي كنند.

او گفت: اگر اين قدم‌ها برداشته نشود، قطعا موسيقي براي مخاطبان يك نواخت مي‌شود و جاذبه‌ي خود را از دست مي‌دهد. به‌خصوص براي نسل جديد كه با حجم وسيعي از ارتباطات مواجه است، بايد تلاش جدي انجام داد.

اين آهنگساز در پايان با ياد‌ ابراهيم قنبري‌مهر عنوان كرد: قطعا او يك پايه‌گذار نگاه تحولي در ساخت سازها بود و امروز جاي ايشان دراين مراسم خالي است. زيرا افرادي هم‌چون او از نگاه محدود به ساز خودداري كردند و حركت‌هاي جديد در اين عرصه را مورد حمايت خود قرار دادند.

به گزارش ايسنا، در بخش ديگري از اين مراسم اميرحسين پور‌جوادي به بحث تحول سازسازي در دوران قاجار پرداخت.

اين پژوهشگر با شروع از دوره‌ي صفويه خاطرنشان كرد: موسيقي دوره‌ي صفويه مقامي بود و سازهايي هم‌چون عود، قانون، كمانچه و ني مورد استفاده قرار مي‌گرفت كه البته همين سازها نيز به دو دسته‌ي كامل و ناقص تقسيم مي‌شدند.

او اضافه كرد: سازهايي هم‌چون عود، كمانچه سازهاي كامل و سازهايي هم‌چون ني، قانون، چنگ، تنبور و سرنا از جمله سازهاي ناقص محسوب مي‌شدند و تفاوتشان دراين بود كه برروي سازهاي كامل مي‌توانستند همه مقامات را در پستي و بلندي اجرا كنند، اما براي سازهاي ناقص اين قابليت وجود نداشت.

پورجوادي با تاكيد بر حضور موسيقي مقامي تا پايان دوره‌ي صفويه تصريح كرد: بعد از صفويه تا 7 سال افغان‌ها حكومت مي‌كردند و با آمدن نادرشاه و راه‌اندازي حكومت افشاريه سيستم موسيقي مقامي هم‌چنان تداوم داشت و تا نيمه قرن 12 كماكان عود به عنوان ساز زهي دست كوتاه در دربار ايران مورد استفاده قرار مي‌گرفت.

او خاطرنشان كرد: وقتي كريم‌خان زند به قدرت رسيد ما با سازهاي جديد روبه‌رو مي‌شويم، به‌طوري كه اولين تصوير از تار در اين دوره ديده مي‌شود، اما هم‌چنان تصاويري از قانون و عود نمي‌بينيم، البته نبايد فراموش كرد كه اطلاعات ما از موسيقي دوره‌ي زنديه محدود است و به همين دليل نمي‌توان گفت كه سيستم موسيقي دستگاهي دراين دوره حاكم است.

اين پژوهشگر محقق موسيقي با اشاره به شروع دوره‌ قاجاري عنوان كرد: وقتي آقامحمد خان قاجار به سلطنت رسيد، سنت موسيقي شيراز به دربار تهران منتقل شد. اما باز هم اطلاعي از ساز سنتور در دست نيست و تنها اشاره‌هايي محدودي در وقايع‌نگاري‌هاي نادر به اين ساز شده است.

به گفته‌ي او پدر علي‌اكبر شاهي نواختن سنتور را زير نظر يك نوازنده هندي فرا گرفته است و امكان دارد كه سابقه‌ي سنتور به هند باز گردد، اما قطعا عمري بيشتر از 250 سال در ايران ندارد.

پورجوادي متذكر شد: در اواخر دوره قاجار اشخاصي دست به ابداع سازهاي جديد زدند، مثلا فردي از همدان سازي به‌نام «رموز» ساخت. غلامحسين پدر حبيب سماع نيز با تركيبي از كمانچه با سيم‌ها و گوشي‌هاي زياد سازي به‌نام «مجلس‌آرا» ساخت كه آن را ايستاده مي‌نواخت و البته در برخي از نسخ با عنوان مدليان آرا نيز از آن نام بردند.

او ادامه داد: ساز ديگري به‌نام طرب‌انگيز نيز در همين دوران ابداع مي‌شود و در نيمه دوم قرن 19 و حدود سال‌هاي 870 كه اروپاييان به ايران مي‌آيند، موزه‌هاي ساز در چندين كشور اروپايي و آمريكايي شكل مي‌گيرد و حدود 100 ساز ايراني خريداري مي‌شود. به‌طوري كه در موزه‌هايي در انگلستان، فرانسه، بروكسل، نيويورك و غيره مجموعه‌ي قابل ملاحظه‌اي از اين سازهاي ايراني وجود دارد كه در دهه‌ي 1970 از ايران خريداري شده است، حتي اين سه‌ساز «رموز»، «مجلس‌آرا» و «طرب‌انگيز» نيز در موزه پاريس خريداري شد.

به گزارش ايسنا، اين نمايشگاه دو روزه كه امروز به كار خود پايان مي‌دهد، امروز از 10 صبح تا 13 بعد‌ازظهر اين امكان را به بازديدكنندگان داده است تا سازها را امتحان كنند.

انتهاي پيام