کاشمر را اگر چه به يمن وجود امامزادگان اعظم «سيدحمزه» و «سيدمرتضي» شهر «دارالمومنين» لقب داده‌اند، اما اين شهر به «شربت‎‌خانه خراسان» هم معروف است.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران(ایسنا)،منطقه خراسان، وجه تسميه اين شهر به شربت‌خانه خراسان از آن جهت است که در گذشته نه چندان دور اين شهرستان به داشتن باغات انگور فراوان و به لطف آب وهواي معتدل آن اشجار ميوه گوناگوني به عمل مي‌آمد و کشمش اين شهرستان معروفيت تقريباً جهاني داشته و دارد. در واقع كاشمر به لطف انگور لطيف و كشمش بي‌نظيرش شربت‌خانه خراسان نام گرفته است. در اين ديار بيش از 22 رقم انگور توليد مي‌شود. دو رقم «عسگري» و «پيكامي» ويژه توليد كشمش است و دو محصول «تيفي» و «مويز» نيز از ارقامي چون «صاحبي»، «لعل» و«رازقي» توليد مي‌شود.

كاشمر داراي 3300 هكتار تاكستان است و برداشت محصول از باغ‌هاي انگور براي توليد كشمش از دهه دوم مرداد آغاز مي‌شود.

كارشناسان معتقدند 25 درصد انگور به صورت تازه‌خوري در شهرستان و شهرهاي مجاور مصرف شده و 75 درصد اين محصول به كشمش تبديل مي‌شود و 20 درصد کشمش توليد سبز و 80 درصد آن به صورت طلايي و يا در اصطلاح محلي دودي است.

كشمش توليدي كاشمر با عنوان كشمش سبز قلمي، شهره آفاق است و كشورهاي همسايه به خصوص پاكستان متقاضي آن هستند.

محصول انگور كاشمر به لحاظ اشتغال‌زايي بسيار مؤثر است. مطابق برآوردهاي جهاد كشاورزي كاشمر به ازاي هر هكتار در سال 120 نفر - روز كار ايجاد مي‌شود يعني سالانه يك ميليون و 58 هزار نفر - روز كار.

انگور كاشمر به علت لطافت، شيريني، زودرسي و عاري بودن از آلودگي‌هاي خاكي (به علت هدايت تاك‌ها به حالت ايستاده يا پا چراغي) و تماس نداشتن خوشه با خاك منحصر به فرد است. اين محصول به علت عدم استفاده از سموم شيميايي در مراحل كاشت و داشت، فاقد هرگونه بقاياي سموم است.

براي تهيه كشمش، انگور را از دهه دوم مرداد برداشت و پس از شست‌وشو به مدت 5 تا 7 ثانيه در محلولي متشكل از پودر كربنات پتاسيم و روغن سبزه بر روي چارچوب‌هاي داراي سيم‌هاي فلزي گالوانيزه آويزان مي‌كنند. اين چارچوب‌ها در گوشه‌اي از باغ و يا در فضايي مسقف موسوم به خانه باغ قرار مي‌گيرند.

البته با توجه به تلاش‌هاي مراكزي چون جهاد كشاورزي، خانه باغ‌هاي جديد به صورت بهداشتي و با ديواره‌هاي مشبك ساخته شده است. بر ديواره اين فضاها به فاصله 10 سانتي‌متري سيم‌هاي فلزي گالوانيزه، ويژه آويزان كردن خوشه‌ها تعبيه شده است البته در خانه باغ‌هاي قديمي از روش ايجاد آونگ و اتصال آن به سقف بهره مي‌بردند.

بايد همه عمليات تبديل انگور به كشمش در سايه انجام شود. در اين حالت كشمش رنگ خود را حفظ مي‌کند. محصول فوق پس از خشك شدن براي شست‌وشو، دم‌گيري، سورت و بسته‌بندي به كارخانه‌هاي مربوط منتقل مي‌شود. ويژگي عمده كشمش سبز قلمي قابليت نگهداري در هواي طبيعي است. اين محصول طعم و مزه‌اش را در هواي طبيعي از دست نمي‌دهد.

علاوه بر توليد كشمش سبز قلمي، انواع ديگري از كشمش در كاشمر توليد مي‌شود. كشمش طلايي يا كاليفرنيايي از جمله اين توليدات است. تيفي نيز رقم ديگري از كشمش است كه از انگورهاي دانه‌داري نظير رقم سبزه مال توليد مي‌شود. مويز نيز نوعي كشمش خشك شده در آفتاب است.

«گله» نيز به حبه‌هاي جدا شده از خوشه اطلاق مي‌شود. اين حبه‌ها در معرض نور آفتاب خشك مي‌شود. اين نوع كشمش را «كشمش سياه» نيز مي‌نامند.

***سود کم، حاصل دسترنج کشاورزان

با توصيف مراحل تبديل انگور به کشمش و زحمت بسياري که کشاورزان و باغداران متحمل مي‌شوند و زندگي آنان با کشاورزي گره خورده و چرخ اقتصاد زندگيشان با کاشت و فرآوري انگور مي‌چرخد اما پايين بودن نرخ خريد توسط دلالان، شيريني برداشت اين محصول را به کام کشاورزان تلخ کرده است و سود کمي براي دسترنج کشاورزان به همراه دارد.

در همين خصوص «محمد صوابي»،ریيس جهاد کشاورزي کاشمر با ابراز تأسف از غيرمنطقي بودن نرخ‌ها‌ي خريد محصولات توسط دلالان مدعي است مهم‌ترين آسيب جدي بخش کشاورزي وجود واسطه‌ها‌ست.

وي در گفت‌وگو با ایسنا اظهارکرد: انگور منطقه بيشتر به صورت فرآوري کشمش سبز و 25 درصد آن به صورت تازه‌خوري مصرف مي‌شود که بازهم پس از فرآوري کشاورز نمي‌تواند به قيمت مناسبي محصول خود را بفروش برساند.

ریيس جهاد کشاورزي کاشمر با اشاره به صادرات کشمش کاشمر به کشورهاي شمال ايران و پاکستان گفت: با راه‌اندازي تعاوني انگورکاران و عضويت کشاورزان در اين تعاوني، اميدواريم اين افراد به حق خود برسند.

صوابي با انتقاد از نبود سياست‌هاي حمايتي براي خريد تضميني محصولات باغي از جمله کشمش گفت : بيش از 85 درصد مردم کاشمر به صورت مستقيم و غيرمستقيم با بخش کشاورزي ارتباط دارند و اقتصاد کشاورزي کاشمر، غير قابل تغيير است.

وي با اشاره به زبانزد بودن انگور منطقه گفت: سطح زير کشت انگور منطقه 3300 هکتار است و بيشترين ارقام «پيکامي» و «عسکري» در اين باغات به عمل مي‌آيد اما متأسفانه يکي از موانع توليد بيشتر محصول انگور در منطقه، سنتي بودن کشت انگور است.

ریيس جهاد کشاورزي کاشمر با بيان اينکه داشتن اطلاعات، آگاهي، دانش و تجربه جزو ضروريات هر کشاورز است، گفت : بسياري از کشاورزان ما داراي تخصص و تحصيلات لازم نيستند به طوري که به علت سنتي بودن کشاورزي با تلاش ايستگاه تحقيقات جهادکشاورزي نوع جديد انگور ترکمنستاني مناسب با آب و هواي منطقه داريم که هنوز مورد استقبال کشاورزان قرار نگرفته است.

صوابي بر استفاده از ظرفيت‌ها‌ و قابليت‌ها‌ي فارغ‌التحصيلان کشاورزي و يا شرکت‌هاي فني و مشاوره‌اي براي آموزش کشاورزان تأکيد کرد.

وي با تأکيد بر لزوم ايجاد صنايع تبديلي در حوزه فرآوري محصولات باغي گفت: محصولي مانند انگور کاشمر بايد فرآوري شود و با بسته‌بندي جذاب و با کيفيت به بازار عرضه شود.

اگر چه اغلب توليدكنندگان كشمش محصول خود را در روستاها به خريداران محلي مي‌فروشند و سلف‌خرها و واسطه، به طور فعال در اين بازار حضور دارند اما توليدكنندگان از بازار و زمان عرضه محصول اطلاعات كافي ندارند.

كشمش كاشمر در استان‌هاي مركزي و غرب كشور هم‌چنين در استان‌هاي مجاور استان خراسان‌رضوي داراي بازار مصرف مطلوبي است حتي شيخ‌نشين‌هاي حوزه خليج‌فارس، برخي كشورهاي اروپايي به‌ويژه در اروپاي شرقي، شبه قاره هند و ناحيه قفقاز از طرفداران اين محصول هستند اما هم‌اكنون مواردي چون بسته‌بندي نامطلوب، نبود تسهيلات ويژه براي ايجاد صنايع تبديلي كشمش، نبود واحد استاندارد ويژه كنترل كيفيت براي صادرات، فقدان سياست‌هاي پيشگيرانه براي جلوگيري از حوادث غيرمترقبه طبيعي، بيان نكردن سياست‌هاي حمايتي، اجرا نكردن طرح يكپارچه‌سازي تاكستان‌ها و عدم بيان چگونگي عرضه خدمات يارانه‌اي از دغدغه‌هاي تاكداران كاشمري است.

اين در حالي است که برخي كارشناسان تشويق مصرف‌كنندگان داخلي به مصرف كشمش به جاي تنقلاتي چون پفك را يك ضرورت مي‌دانند، آنان معتقدند كشمش بايد به جاي قند در كنار چاي مصرف شود.

حمايت از توليد كشمش، دعوت از صاحب‌نظران براي مشورت و ارايه راهكار، معرفي كشمش توليدي كاشمر در نمايشگاه‌هاي موادغذايي و صادرات محصولات كشاورزي از راهكارهاي ارايه شده از سوي جمعي از تاكداران و كارشناسان كشاورزي براي برطرف كردن مشكلات عرضه كشمش است حتي در همين راستا ايجاد سامانه اينترنتي معرفي اين دو محصول به زبان‌هاي زنده دنيا قابل طرح است اميد آن‌که تعاوني فراگير ملي انگورکاران بتواند نواقص موجود در حوزه بخش کشاورزي به وِیژه توليدکنندگان انگور و باغداران را برطرف کند تا کشاورزان از حاصل دسترنج خود بهره‌مند شوند.

انتهاي پیام