دکتر بختیار شعبانی ورکی، 11 دی‌ماه در نشست تخصصی اصول و موازین اخلاق علمی در پژوهش که در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، در خصوص صداقت در فعالیت‌های دانشگاهی اظهار کرد: به اعتقاد من صداقت در فعالیت‌های علمی یک نوع طرز تلقی، ویژگی شخصیتی، منش و نگرش است؛ ناظر به اینکه ما یک میل و گرایش درونی داریم که در گستره زندگی شکل می‌گیرد بنابراین با آیین‌نامه و ضوابط نمی‌توان آن را درست کرد.

وی افزود: صداقت، پیوند وسیعی با حقیقت دارد؛ بنابراین اشاره به میل درونی، کشف حقیقت، انتشار حقیقت و نیز به استمرار حقیقت دارد. بدین معنا که اگر فردی می‌خواهد در زمینه فعالیت‌های علمی کاری را انجام‌ دهد باید این اقدامات را به کار گیرد. من تصور می‌کنم صداقت برآیند تزویج صدق منطقی و صدق اخلاقی است. صدق منطقی به این معناست که قضایا را به یکدیگر وصل می‌کند و صدق اخلاقی توصیف‌گر گوینده و یا پژوهشگر است که آیا پژوهشگر همان چیزی را بیان می‌کند که وجود دارد یا اینکه به نوعی حقیقت را وارونه می‌کند.

استاد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: همانطور که مطرح شد، صداقت علمی برآیند صدق منطقی و صدق اخلاقی است و نیز مستلزم دقت و خلوص است. معنای انتحال که واژه‌ای عربی است و در فارسی به سرقت ادبی، سرقت هنری، واژه‌های مشابه و یا محتواربایی شناخته می‌شود، این است که یک اثری، طرحی و یا ایده‌ای برای دیگری است و من آن را به خودم نسبت می‌دهم. این امر انتحال نام دارد. این امر ناشی از عوامل بیرونی مانند اقتصادی، اجتماعی و مهم‌ترین آن خودمان است که باعث می‌شود دست به چنین اقداماتی بزنیم.

وی عنوان کرد: چند فاکتور مهم دیگر هم در این زمینه وجود دارد که بر روی سه مورد آن تمرکز می‌کنم. این سه مورد ضعف در مهارت نوشتن، ضعف در زبان و عدم آگاهی از موازین اخلاقی و پژوهشی است. سیستم‌ها و برنامه‌های مختلفی ساخته شده که تشخیص دهند چه کسی محتواربایی انجام داده است. ضمن اینکه این تشخیص غیر ممکن است و فردی که قواعد تنظیم شده را در درون برنامه بداند، می‌تواند از آن عبور کند بنابراین ما باید در جستجوی راه‌های بیرونی باشیم. 

شعبانی ورکی خاطرنشان کرد: موضوع آموزش اخلاق در فعالیت‌های علمی را در برنامه‌های آموزشی و در دوره‌های کارشناسی پیشنهاد می‌کنم که گنجانده شود و این اقدام در دوره ارشد و دکتری دیر است. دوم اینکه دانشگاه می‌تواند کلاس آنلاین ترتیب دهد. من هم به سهم خودم می‌توانم در این زمینه نقشی در تدوین کلاس جامع آنلاین برای تمامی دانشجویان ایفا کنم و هنگامی که وارد دانشگاه فردوسی مشهد می‌شوند، از آن استفاده کنند. 

انتهای پیام