رسول رکنیزاده در مراسم اختتامیه هفته پژوهش با اشاره به چالشهای بودجهای حوزه پژوهش اظهار کرد: داستان پژوهش در کشور ما شبیه قصه مرغ و تخممرغ است؛ اینکه اول بودجهای به پژوهش تخصیص داده شود تا به فناوری منجر شود، یا باید فناوری خلق کرد و از طریق آن ثروت تولید کرد. هر بخش(دولت یا دانشگاه) منتظر است بخش دیگر کاری را انجام دهد، اما واقعیت این است که با همین منابع محدود، اعضای هیئت علمی در تولید مقالات علمی و بعضی فناوریها، کاری کردهاند کارستان و دستاوردهای علمی امروز حاصل ایثار و تلاش بیوقفه آنان است.
وی با اشاره به تجربه کشورهای مختلف و زندگی ساده بسیاری از دانشمندان برجسته افزود: در تاریخ علم، نمونههای فراوانی داریم که پژوهشگران در اوج تنگدستی کار کردند، اما آثار ماندگاری خلق شد. حتی برخی برندگان نوبل گفتهاند زمانی که استادانی فقیر بودیم، علم در چشم ما شکوه و عظمت داشت، اما امروز که زندگیها بهتر شده، آن شکوه کمتر دیده میشود.
رئیس دانشگاه اصفهان با تأکید بر اینکه رشد علمی کشور در سالهای گذشته نتیجه سرمایهگذاریهای اندک، اما مؤثر بوده است، بیان کرد: اگر امروز برخی از همکاران ما در جمع یک درصد برتر جهان قرار دارند، حاصل همان سرمایهگذاریهای محدود گذشته است. اکنون در نقطهای هستیم که باید یکبار دیگر با روحیه ایثارگرانه و تغییر در روشها و نگرشها، گام تازهای برای افزایش اثرگذاری پژوهش در اقتصاد کشور برداریم.
رکنیزاده با اشاره به تفاوت هزینههای پژوهش و فناوری تصریح کرد: وقتی چند میلیون تومان هزینه میکنیم، خروجی معمولاً مقاله است، اما برای ایجاد آزمایشگاههای پیشرفته به میلیونها دلار نیاز داریم و ورود به فناوریهای روز دنیا سرمایهگذاری صدها میلیون دلاری میطلبد. با این حال، در گام نخست میتوان با هزینههای کمتر، اثبات دانش فنی و توسعه فناوری در مقیاس آزمایشگاهی را پیش برد.
وی با انتقاد از چرخه معیوب انتظار دانشگاه و دولت برای آغاز سرمایهگذاری گفت: اگر منتظر بمانیم دولت منابع بیاورد و دولت هم منتظر خروجیهای دانشگاه باشد، این حلقه بسته هیچگاه شکسته نمیشود. امروز حتی دولت در تأمین هزینههای جاری با چالش روبهروست و نمیتوان انتظار داشت همه بار توسعه فناوری را به دوش بکشد.
رئیس دانشگاه اصفهان ادامه داد: بخش خصوصی زمانی وارد سرمایهگذاری میشود که گامهای اولیه در دانشگاه برداشته شده باشد، بنابراین باید با حداقل امکانات، پروژههای اولیه فناوری را پیش ببریم تا زمینه برای ورود سرمایهگذاران فراهم شود.
رکنیزاده با اشاره به ضرورت تمرکز بر چند حوزه اولویتدار گفت: منابع ما محدود است و نمیتوانیم روی تعداد زیادی روند علمی و فناوری سرمایهگذاری کنیم. باید پنج یا شش حوزه را که از نظر علمی زیرساخت و نیروی انسانی کافی داریم انتخاب کنیم و با سرمایهگذاری اولیه، آنها را به مرحله اثبات دانش فنی برسانیم.
به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی دانشگاه اصفهان، وی تأکید کرد: برخی پروژههای سنگین در دانشگاه وجود دارد که پتانسیل آن توسط اعضای هیئت علمی ایجاد شده و تنها نیازمند سرمایهگذاری محدود از طرف دانشگاه برای تکمیل تا رسیدن به مرحله آمادگی برای توسعه فناوری هستند. از آن مرحله به بعد میتوان با صنعت یا دولت وارد مذاکره شد.
رئیس دانشگاه اصفهان در پایان با اشاره به ضرورت عبور از دوگانه «پول برای تحقیق یا تحقیق برای پول» گفت: اگر این پارادوکس را نگه داریم، درجا میزنیم. دانشگاه باید در سطوح اولیه فناوری پیشقدم باشد تا بتوانیم امید داشته باشیم سرمایهگذاریهای بزرگتر به سمت دانشگاه بیاید.
پژوهش سنتی دیگر کارآمد نیست؛ باید به سمت نوآوری در پژوهش حرکت کنیم
بابک صفاری، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان نیز اظهار کرد: دانشگاهها باید با تغییر رویکرد از پژوهشهای سنتی به سمت نوآوری، ارتباط با صنعت و مشتریمحوری حرکت کنند.
وی افزود: بدون مشتری و تأمین مالی پایدار، پژوهش ابتر میماند و تنها با ایجاد زنجیره ارزش پژوهشی میتوان برای دانشگاه و کشور خلق ثروت و ارزش کرد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه ضمن قدردانی از تلاشهای مدیران، کارشناسان و اعضای هیئت علمی در حوزه پژوهش، از برگزیدگان ملی پژوهشگران برتر دانشگاه یاد کرد و ادامه داد: این افتخارات نتیجه همت و تلاش شما است.
صفاری با اشاره به تغییرات بنیادین در حوزه پژوهش طی دهههای اخیر اظهار کرد: پژوهش سنتی دیگر خریداری ندارد. امروز نوآوری و فناوریهای جدید مسیر پژوهش را تعیین میکنند و فاصله میان پژوهش و اقتصاد روزبهروز کمتر میشود. اگر در گذشته پژوهشهای نظری پس از چند دهه به دستاورد اقتصادی منجر میشد، امروز بنگاههای اقتصادی خود پیشگام پژوهش هستند و بیش از ۹۰ درصد تأمین مالی پژوهشها را بر عهده دارند.
وی با بیان اینکه سهم دولتها در حمایت از پژوهشهای بلندمدت کاهش یافته است، افزود: دانشگاهها باید مشتریمحور شوند و خدمات پژوهشی خود را به بازار عرضه کنند. بدون مشتری، پژوهش ابتر میماند. البته پژوهشهای بنیادین همچنان نیازمند حمایت دولتها هستند، اما سایر پژوهشها باید با نگاه اقتصادی و کاربردی پیش بروند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان در بخش دیگری از سخنان خود به چالشهای موجود اشاره کرد و گفت: نارضایتی اعضای هیات علمی از وضعیت پرداختها و کاهش جذب نیرو از مشکلات جدی دانشگاههاست. امروز بودجههای دولتی پاسخگوی نیازها نیست و دانشگاهها باید با تغییر مدل پژوهش و ایجاد زنجیره ارزش پژوهشی، از دانشجوی دکتری تا گرنت و تجاریسازی، مسیر تازهای برای تأمین مالی و ارتقای معیشت اعضای هیئت علمی بیابند.
صفاری تأکید کرد: ما باید نگاه خود را تغییر دهیم و ببینیم خریدار دستاوردهای پژوهشی ما چه کسانی هستند. معاونت پژوهشی تمام تلاش خود را خواهد کرد تا ارتباط میان پژوهشگران و مشتریان برقرار شود و پژوهشها به سمت ارزشآفرینی و خلق ثروت حرکت کنند.
وی با اشاره به جایگاه اعضای هیئت علمی در کشور گفت: تعداد اعضای هیئت علمی دانشگاههای دولتی در کشور حدود ۴۰ هزار نفر است که در مقیاس جمعیت ۸۰ میلیونی، نسبت بسیار کمی محسوب میشود. این قشر نخبه و فرهیخته تواناییهای ویژهای دارد و اگر قرار است تغییرات اساسی در علم و فناوری کشور رخ دهد، باید از همین جمع آغاز شود.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان در پایان ابراز امیدواری کرد که با همکاری اعضای هیئت علمی و تغییر رویکرد پژوهشی، آیندهای روشن برای دانشگاه اصفهان و نظام علمی کشور رقم بخورد و افزود: امیدوارم سال آینده در همین مراسم بتوانیم دستاوردهای تازهای را جشن بگیریم و به آن افتخار کنیم.
انتهای پیام
نظرات