ارزش‌های اجتماعی، آداب و رسوم، سنت‌ها، باورهای معنوی و زیبایی شناسانه، بیان هنری و زبان از جمله میراث ناملموس یا میراث معنوی هستند که بخش مهم و اساسی فرهنگ هر جامعه را تشکیل می‌دهد.
تنوع فرهنگی موجود در بین مردم همدان میراث فرهنگی ناملموس قابل توجهی در این استان به وجود آورده که نشان دهنده تداوم تمدنی و فرهنگی مردم منطقه در طول تاریخ است و مستندسازی و ثبت ملی این آثار می‌تواند نقش مهمی در حفاظت و زنده نگهداشتن آنها داشته باشد.
با توجه به اهمیت حفظ این نوع از میراث فرهنگی تصمیم به معرفی آثار ناملموس استان همدان که در فهرست آثار ملی کشور قرار دارند، گرفته‌ایم؛ «تهیه شربت پالوده» در شهر لالجین با شماره ۲۰۳۸ به تازگی به لیست آثار ملی ایران اضافه شده است.
مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لالجین درباره این نوشیدنی به خبرنگار ایسنا می‌گوید: شربت پالوده را زنان لالجینی در منازل خود تولید می‌کنند و در بیشتر مراسم‌های شادی و جشن‌ها از آن استفاده می‌شود.
محمدرضا قادری درباره ویژگی‌های شاخص این نوشیدنی که باعث ثبت ملی آن شده است، بیان می‌کند: مواد اولیه پالوده به سادگی در دسترس است، توسط خانه‌داران پخت و آماده می‌شود و صنعتی نیست، این خصوصیات ویژه‌ای است که مختص این شربت بومی لالجین است.
وی با اشاره به اینکه لالجینی‌ها با این شربت از مهمانان خود در فصل گرم پذیرایی می‌کنند، توضیح می‌دهد: بانوان این شهر برای همسران خود که در کارگاه‌های تولید سفال مشغول به کار هستند نیز این نوشیدنی را سرو می‌کنند.
قادری درباره سرو شدن پالوده در مراکز اقامتی شهر گردشگرپذیر لالجین اظهار می‌کند: در حال حاضر این نوشیدنی در مراکز اقامتی سرو نمی‌شود اما با توجه به قرار گرفتن آن در لیست آثار ناملموس کشور به طور قطع می‌توانیم سرو آن را در این مراکز ترویج دهیم.
کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان هم به خبرنگار ایسنا می‌گوید: وقتی اسم پالوده را می‌شنویم ناخودآگاه یاد پالوده شیراز می‌افتیم چراکه خاستگاه اولیه آن شیراز است.
فریبا نعمتی ادامه می‌دهد: نکات مربوط به آداب و رسوم حداقل به پنج دهه قبل برمی‌گردد، آن زمان شرایط مثل امروز نبود و مردم به همه امکانات دسترسی نداشتند، تردد به شهر آسان نبود که افراد به راحتی مواد اولیه خود را تهیه کنند بنابراین ساکنان روستاها مثل امروز به شهر رفت و آمد نمی‌کردند.
وی تصریح می‌کند: لالجین، فاصله زیادی با مرکز شهر بهار ندارد و پالوده یکی از سنت‌های خاص مردم این شهر است، لالجینی‌ها از سالیان قبل ابتکار به خرج داده و نوشیدنی خنک و خوشمزه‌ای تهیه و در مهمانی و جشن‌های روزهای گرم تابستان از آن استفاده می‌کنند.
نعمتی طرز تهیه این نوشیدنی اصیل لالجین را این‌گونه توضیح می‌دهد: بانوان این شهر ابتدا نشاسته را با آب مخلوط و به حالت فرنی در می‌آورند بعد در ظرف دیگری آب و یخ می‌ریزند و آبکش را روی آن می‌گذارند و مایع فرنی را از آبکش رد می‌کنند، مایع غلیظ به صورت رشته‌ای ظریف است که چون در آب و یخ نگهداری می‌کنند کاملاً سفت می‌شود.
وی اضافه می‌کند: در ظرف دیگری با آب و شکر، شربت درست می‌کنند و به دلخواه به آن گلاب، زعفران، آبلیمو یا شربت آلبالو اضافه می‌کنند و وقتی پالوده خودش را گرفت در ظرف مخصوص پذیرایی ریخته و شربت را روی آن می‌ریزند که البته گلاب و زعفران مربوط به شیوه پخت سنتی پالوده است.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی استان همدان درباره ویژگی‌های شاخص پالوده لالجین که سبب ثبت ملی آن شده است، می‌گوید: این نوشیدنی در هیچ جای استان همدان به جز لالجین وجود ندارد بنابراین مختص این منطقه است، از طرف دیگر نوشیدنی خانگی است که صفر تا صد مراحل تهیه آن را کدبانوهای این شهر به روش سنتی و ساده انجام می‌دهند و همین باعث منحصربفرد بودنش شده است.
نعمتی با اشاره به اینکه این نوشیدنی راحت و در مدت زمان کوتاهی آماده می‌شود، بیان می‌کند: طرز تهیه پالوده در خانواده‌های اصیل لالجین به صورت سینه به سینه انتقال داده شده به همین علت هنوز هم بین آنها مرسوم است و به عنوان یک اثر ناملموس زنده شناخته می‌شود.
وی درباره سرو این نوشیدنی در مراکز اقامتی شهر لالجین اظهار می‌کند: امروزه گردشگری غذا در کنار گردشگری جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و مذهبی از اهمیت زیادی برخوردار است و یکی از اهداف ثبت غذاها نیز همین مسئله است بنابراین پالوده لالجین می‌تواند برای گردشگران غذا جذابیت داشته باشد.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان همدان ادامه می‌دهد: سرو شدن پالوده در مراکز اقامتی لالجین به تلاش مسئولان شهر بستگی دارد که چقدر از این فرصت استفاده و جاذبه‌های ثبت شده را به گردشگران معرفی کنند اما متأسفانه بعضی وقت‌ها از فرصت‌ها استفاده نمی‌شود.
نعمتی تصریح می‌کند: همانطور که سفال لالجین دارای شهرت ملی و جهانی است، اگر برای معرفی پالوده هم تبلیغ شود به تدریج جا می‌افتد و درآمدزایی هم دارد؛ مثلاً دست اندرکاران اداره میراث فرهنگی همدان می‌توانند به مراکز اقامتی شهر لالجین ابلاغ کنند این نوشیدنی نیز مانند دیزی در این مراکز سرو شود.
وی در پایان معرفی و شناساندن میراث ناملموس را کمک به زنده کردن آنها می‌داند و یادآور می‌شود: این معرفی‌ها سبب می‌شود غذاها و نوشیدنی‌هایی که کمرنگ شده‌اند به مردم شناسانده شود و حتی مردم آنها را در خانه‌های خود تهیه کنند.
انتهای پیام
نظرات