هنر مروار بافی در ملایر که دارای قدمتی دیرینه است، پس از صنعت مبل و منبت بیشترین سهم صادرات این شهرستان را به خود اختصاص داده اما تاکنون معرفی قابل توجهی از این محصول صورت نگرفته است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه همدان، مروار نوعی ترکه از خانواده درخت بید است که طبق تحقیقات به عمل آمده مروار کشت شده در شهرستان ملایر از مرغوبیت خاصی برخوردار است که در سایر نقاط کشور همتای آن یافته نمی شود. این صنعت هم اکنون سهم کمی در مشاغل خانگی و خود اشتغالی در ملایر را دارد که توجه و بهای بیشتر مسوولان به این هنر ارزشمند، می تواند در افزایش سهم مرواربافی در اشتغالزایی تاثیر قابل توجهی داشته باشد.

مسوول بزرگترین کارگاه مرواربافی ملایر در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: مروارهای شهرستان ملایر از روستاهای جوراب، داویجان و حرم آباد برداشت می شود و دارای کیفیت بسیار مطلوبی است.

"داوود مجیدی" افزود: در حال حاضر تعدادی از کارگران مراور در کارگاههای روستاهای نازول و قشلاق دهنو مشغول به فعالیت و تعدادی در حال آموزش مرواربافی در روستاهای ینگی کند و حسین آباد ناظم هستند، مربیان این رشته نیز توسط اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر به روستاها اعزام می شوند.

فعالیت 100 نفر در کارگاههای شهری

وی تعداد فعالان این رشته هنری در شهر ملایر را 100 نفر اعلام و اظهار کرد: این تعداد کارگر در دو کارگاه اصلی مرواربافی مشغول به کارند که مرکز کارگاهی بانوان در میدان امیر کبیر با 50 بانوی شاغل و مرکز برادران نیز در محل فنی و حرفه ای جوش تخصصی ملایر با 50 کارگر در این رشته فعال است.

وی میزان درآمد حاصل از کار مستقل در رشته مروار بافی را برای مردان بین 900 هزار تا یک میلیون و 500 هزار تومان و برای زنان از 200 هزار تا 400 هزارتومان عنوان و خاطرنشان کرد: میزان درآمد مرواربافی به تعداد کارهای انجام شده توسط کارگران بستگی دارد.

مجیدی یادآور شد: به دلیل اینکه مرواربافی جزو صنایع دستی است بر اساس مرغوب بودن و نوع کاری که انجام می شود روی هر یک از محصولات قیمت گذاری می شود و چون کارگران برای کارگاههای مرواربافی کار می کنند از سوی مسوول کارگاه دستمزد دریافت می کنند و هنگام پرداخت دستمزد هزینه مواد اولیه را از مبلغ پرداختی جدا می کنبم.

تولید چوب فر برای صنعت گلسازی

وی از انواع سبدهای گل، سبدهای تزیینی، سبدهای میوه و آجیل، میز تلویزیون، میز تلفن و چوب فر به عنوان عمده ترین محصولات ساخته شده از مروار نام برد و گفت: چوب فر که در صنعت گلسازی به کار رفته می شود، تا پیش از این از کشور چین وارد می شد اما اکنون برای نخستین بار این محصول در کشور ما و در شهر ملایر تهیه می شود.

مجیدی تهیه چوب فر از مروار در ملایر را در جلوگیری از خروج ارز از کشور بسیار موثر دانست و افزود: با تولید این محصول در ملایر دیگر نیازی به ورود این کالا از کشور چین نداریم و حتی چوب فر در کنار سایر محصولات مرواربافی صادر می شود.

صادرات 200 میلیون تومانی محصولات مرواربافی ملایر

وی با بیان اینکه سالانه 200 میلیون تومان صادرات محصولات مرواربافی ملایر به خارج از کشور انجام می شود، گفت: در صورت افزایش و بالا بردن ظرفیت تولیدات این محصول در شهرستان و استان، مرواربافی توانایی صادرات میلیاردی به خارج را دارد.

مرواربافی و اشتغال پایدار

وی با اشاره به تاثیر به سزای این رشته در ایجاد اشتغال پایدار در سطح شهرستان، توضیح داد: در صورت همکاری و مساعدت مسوولان شهرستان در بحث مشاغل خانگی توانایی اشتغالزایی برای بیش از 500 نفر را داریم.

مسوول بزرگترین کارگاه مرواربافی ملایر خاطرنشان کرد: کار و فعالیت در این رشته هیچ گونه مشکلی ندارد چرا که مواد اولیه برای آغاز کار در شهرستان وجود دارد و جوانان اگر به خودباوری در کار کردن با هنر دست خود برسند، به راحتی می توانند وارد این عرصه شوند.

 وی با اشاره به اشتغال زنان خانه دار به مرواربافی و کار در منزل نیز اظهار کرد: اشتغال زنان خانه دار به این کار علاوه بر در آمدزایی باعث رونق اقتصادی این هنر در شهرستان شده و بسیاری از افراد در قالب هنر مروار بافی از وام و تسهیلات مشاغل خانگی نیز بهره مند شده اند.

درآمد مراوربافی بسیار کم است

یکی از زنان هنرمند در رشته مراور بافی نیز به ایسنا- منطقه همدان، گفت: حدود چهار سال است که در این رشته مشغول به کار هستم و تنها به دلیل علاقه ای که به این هنر دارم و برای فرار از روزمرگی و بیکاری به این کار می پردازم اما اگر برای تامین معاش به این حرفه بپردازم، درآمدم کفاف نمی کند.

"عاطفه فعلی" افزود: در کارگاه مروار بافی بانوان ملایر روزانه 50 تا 60 سبد در اندازه های مختلف بافته می شود که درآمد ما براساس قیمت سبدهای مختلف است، من از سایرین قدیمی ترم و روزانه 20 سبد می بافم و با این وجود درآمدم در نهایت به بیش از 150 هزار تومان نمی رسد و این مقدار برای افرادی که تازه کار بوده و روزانه 5 تا 10 سبد می بافند بسیار کمتر می شود و تا 50 هزار تومان می رسد.

وی خاطرنشان کرد: در سال گذشته با وجود تحریم ها و گرانی کالاها، دستمزد ما افزایش پیدا نکرد اما از ابتدای امسال و با گرانتر شدن قیمت سبدها، تنها حدود 30 هزار تومان به درآمدم اضافه شد و اگر از روی علاقه و برای سرگرمی کار نمی کردم بدون شک این حرفه را کنار می گذاشتم.

دریافت400 تا 800 تومان برای بافت یک سبد

این بانوی هنرمند با بیان اینکه سبدهای دستباف ما در 5 اندازه بافته می شود، گفت: قیمت 5 سبد باهم 25 هزار تومان است و به گل فروشی ها و برای انجام تزئینات فروخته می شود که سهم مواد اولیه کم شده و دستمزد ما برای هر یک از اندازه های سبد متفاوت بوده و از 400 تومان تا 800 تومان است.

وی ساعت کاری این کارگاه برای حضور بانوان را از 8 صبح تا 7 بعداز ظهر اعلام و اظهار کرد: این میزان حضور در کارگاه در برابر دستمزد و درآمد کم برای زنانی که به دنبال امرار معاش هستند، مطلوب نیست.

فعلی با اشاره به بیمه هنرمندان صنایع دستی و دریافت وام و تسهیلات مشاغل خانگی به عنوان مزایای مرواربافی، تصریح کرد: برای کسی مثل من که از 150 هزار تومان درآمدش باید 120 هزار تومان را قسط بپردازد پولی برای پرداخت حق بیمه باقی نمی ماند چرا که هزینه رفت و آمد به کارگاه را هم باید حساب کنم تا در پایان ماه محتاج خانواده ام نباشم.

وی ادامه داد: سه ماه پس از دریافت مدرک فنی و حرفه ای مرواربافی بیمه شدم و حق بیمه را پرداخت کردم اما پس از آن از بیمه انصراف دادم چرا که درآمدم کفاف نمی کرد. برای دریافت وام مشاغل خانگی هم آنقدر باید پیگیری و دوندگی کنیم که از دریافت وام هم منصرف می شویم.

این هنرمند افزود: متاسفانه روال دریافت وام مشاغل خانگی بسیار پیچیده و طولانی بوده و افراد در نیمه های راه از دریافت این تسهیلات پشیمان می شوند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر برای اداره میراث فرهنگی و افرادی که از سوی این اداره از روستاها فرستاده می شوند آموزش مرواربافی می دهم، تصریح کرد: متاسفانه برای مربیگری در این رشته حقوقی در نظر گرفته نمی شود و حتی اداره فنی و حرفه ای هم که برای آموزش به من پیشنهاد دادند، پرداخت مبلغی برای حق الزحمه آموزش را در نظر نگرفته اند و این امر برای کسی مثل من که سالهاست در این رشته در حال فعالیت است چه فایده ای دارد.

فعلی درباره آماده سازی مروارها برای استفاده در سبدبافی، گفت: پس از برداشت مروار و یا ترکه از روستاها، آنها را برای سرکشی یعنی جداسازی کوتاه و بلندها از یکدیگر به کارگاه می برند، سپس مراورها را به یکدیگر بسته و برای 8 تا 12 ساعت در داخل دیگ مخصوص می پزند.

وی اضافه کرد: پس از خشک شدن، ترکه های پخته شده را از دیگ خارج کرده و مرحله پوست گیری آغاز می شود، با انجام پوست گیری ترکه های قهوه ای رنگ تبدیل به ترکه های زرد رنگ می شود.

این بانوی هنرمند ملایری یادآور شد: در ساخت سبدهای تزیینی از تیره و تخته برای پایه و ستون سبد استفاده می کنیم و ته ترکه ها را به تخته می بافیم، اندازه بافت ها به اندازه سبد بستگی دارد و پس از سر انداختن کار، بافت را آغاز می کنیم و مانند بافت کاموا یکی زیر و یکی رو می بافیم و در پایان هم لبه سبد را به شکل گیس بافت می بافیم.

وی ادامه داد: پس از اینکه سبدها را می بافیم مسوول سبدبافی آنها را بررسی کرده و کارهای تمیز و سالم را برای فروش برمی دارد اما سبدهایی که به شکل خوبی بافته نشده را کنار گذاشته و چوبهایش بریده می شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا مرواربافی در منزل درآمد بیشتری را به دنبال ندارد، گفت: این موضوع درست است اما ما نمی توانیم این حرفه را در منزل داشته باشیم و سبدها و دست ساخته هایمان را بدون واسطه در بازار بفروشیم چرا که فروشندگان سبد باید در شهر جا بیافتند و این امر برای زنان بسیار سخت است.

گزارش از خبرنگار ايسنا، منطقه همدان: زهرا صفدري