معاون فرهنگي جهاد دانشگاهي هرمزگان از برگزاري نشست تخصصي نقد و بررسي آثار راشد انصاري (خالو راشد) شاعر و طنزپرداز هرمزگاني با حضور محمد علي علومي(روزنامه نگار، منتقد و طنزپرداز) و جمعي از اساتيد دانشگاه و پژوهشگران استان در كتابخانه طالقاني بندرعباس خبر داد.

محمد دلپسند در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) درخصوص اهداف برگزاري اين نشست اظهار كرد: به دليل اينكه بسياري از برنامه‌هاي فرهنگي خروجي و تاثيرگذاري چنداني ندارند، ما در جهاد دانشگاهي به اين نتيجه رسيديم كه رويكرد جديدي را در برنامه ريزي فرهنگي در پيش بگيريم و آن هم تمركز بر برنامه‌ها و كارگاه‌هاي تخصصي فرهنگي و هنري ويژه دانشجويان است.

وي افزود: نشست تخصصي"طنزينه‌هاي يك مرد مشكوك" در زمينه نقد كتاب در راستاي چنين برنامه‌هايي به اجرا درآمد و هدف اصلي ما در اينگونه برنامه‌ها تربيت كتاب خوانان حرفه‌اي است؛ هرچند كاملا بر اين امر واقف هستيم كه برنامه‌هاي تخصصي مخاطبان اندكي دارند.

وي خاطرنشان كرد: نشست "طنزينه‌هاي يك مرد مشكوك" از سلسله نشست‌هاي نقد كتاب است كه توسط معاونت فرهنگي جهاد دانشگاهي هرمزگان و با همكاري ديگر متوليان فرهنگي استان تا پايان سال جاري به تناوب برگزار مي‌شود.

دلپسند اضافه كرد: اين نشست به منظور نقد و بررسي آثار راشد انصاري شاعر، روزنامه نگار و طنزپرداز هرمزگاني با حضور محمد علي علومي (روزنامه نگار، منتقد و طنز پرداز برجسته كشور، داور جشنواره‌هاي طنز مكتوب ايران و داراي تاليفات در زمينه طنز)، دکتر اسدالله نوروزي، شاعر و استاد دانشگاه (مدير گروه سابق گروه زبان و ادبيات فارسي دانشگاه هرمزگان)، علي رضايي پژوهشگر، استاد دانشگاه و سرپرست حوزه هنري استان هرمزگان و با شركت جمعي از علاقمندان به ادبيات در كتابخانه آيت‌الله طالقاني بندرعباس برگزار شد.

وي درخصوص جايگاه هنري راشد انصاري در زمينه طنز مكتوب گفت: وي داراي آثاري و كتاب‌هايي در حوزه شعر طنز همچون" لطفا ميخ نشويد"، "اين مرد مشکوک"، "دغدغه‌هاي بي خيالي"، "پشت پرده" و "طنزينه يا طنز اينه" است.

وي هم‌چنين اضافه كرد: اين هنرمند در جشنواره‌هاي مختلف موفق به کسب رتبه‌هايي همچون منتخب جشنواره شعر طنز جوان در سال 1380، بهترين طنز نويس استان هرمزگان در سال 1379، نفر برتر نخستين جشنواره بين المللي شعر طنز در سال 1382، و منتخب نويسندگان برتر استان در سال 1384 شده است.

معاون فرهنگي جهاد دانشگاهي هرمزگان در پايان تصريح كرد: اين نشست با همکاري اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي هرمزگان، اداره کل امور کتابخانه‌هاي عمومي استان و اداره کل بنادر و دريانوردي هرمزگان و همزمان با روزهاي پاياني هفته كتاب و كتاب خواني برگزار شد.

سرپرست حوزه هنري هرمزگان: راشد انصاري در عرصه طنز هرمزگان همچون بولدوزري است كه راه ديگران را صاف مي‌كند

سرپرست حوزه هنري استان هرمزگان در نشست "طنزينه‌هاي يك مرد مشكوك" گفت: راشد انصاري در عرصه طنز همچون بولدوزري است كه راه ديگران را صاف مي كند. با اين منظر ناگفته پيداست كه او فداكاري‌هاي بسياري در اين راه داشته است كه جاي تقدير دارد.

به گزارش خبرنگار ايسنا، علي رضايي كه در نشست نقد و بررسي آثار طنز راشد انصاري طنزپرداز هرمزگاني سخن مي گفت، اظهار كرد: طنز شفاهي برخاسته از فرهنگ بومي مردم شيرآغوزي براي كساني است كه مي خواهند وارد عرصه طنزپردازي شوند. اما در وضعيت فعلي خلا طنز در استان به شكل تاثيرگذار و برآمده از متن زندگي مردم اين خطه را احساس مي‌كنيم.

اين استاد دانشگاه، پژوهشگر و مردم شناس افزود: استان هرمزگان از طنز شفاهي غني برخوردار است. ما گروه هايي به نام «ناتك‌ها» داريم. اين ناتك‌ها، انسان‌هاي شوخ طبعي هستند كه گاهي رفتارشان و كلامشان به لودگي هم كشيده مي‌شد. اين دسته يك عده دلقك‌هاي فهيم هستند. اين‌ها برتن آدم هايي كه مي بايست تازيانه بخورند و كسي جرات آن را نداشت، تازيانه مي‌زدند. راشد انصاري تاكنون پله‌هاي ترقي را طي كرده است و در آينده نيز به يك جايگاه ويژه در طنز دست خواهد يافت اگر بتواند ضعف‌هاي ساختاري و محتوايي طنز خود را بشناسد و برطرف كند. اما در اين پلكاني طي كردن مي‌بايست توجه داشته باشد كه دركجا ايستاده است و متوجه باشد كه از كدام آب و خاك فرهنگ و ديار برخاسته است.

وي تاكيد كرد: در تعريف طنز مي‌گويند، طنز سخني بسيار جدي است كه جدي گرفته نمي شود. يعني در پشت ظاهر كلمات طنز يك سخن بسيار جدي وجود دارد. به عبارت ديگر طنز راه رفتن روي لبه تيغ است، بنابراين طنزپردازي كارساده اي نيست كه از عهده هركسي برآيد.

وي با اشاره به مناسبات و جوهره طنز در فرهنگ مردم هرمزگان خاطرنشان كرد: لطيفه‌هايي كه بعضي ولايات هرمزگان براي ولايت همسايه و رقيب خود مي سازند صرفا شوخي‌هايي است كه ريشه در شوخ طبعي مردم اين منطقه دارد و به مثابه نمك فرهنگ عاميانه مردم محسوب مي شود آن هم نمكي كه به شيريني مي‌گرايد نه به شوري.

استاد رضايي با اشاره به آثار راشد انصاري تصريح كرد: آقاي انصاري با توجه به سن اندك خود در عرصه طنز استان بارسنگين پيشكسوتي را بردوش خود مي كشد. بنابراين وي همچون فرزند اول يك خانواده است كه تعهد بيشتري دارد. از اين جهت كه هم بايد جور برگزاري و طراحي جلسات طنز را بكشد و هم زمينه‌ها و بسترهاي لازم براي بروز و ظهور استعدادهاي طنز در استان را فراهم كند.

رضايي افزود: قياس آثار راشد انصاري با طنزپردازان بزرگ كشور در حال حاضر ملاك نيست بلكه تبلور فرهنگ بومي مردم هرمزگان در اين آثار جاي بررسي و نگاه ويژه دارد.

وي اضافه كرد: راشد انصاري در عرصه طنز همچون بولدوزري است كه راه ديگران را صاف مي كند با اين منظر ناگفته پيداست كه او فداكاري هاي بسياري در اين راه داشته است كه جاي تقدير دارد.

وي با بيان اين مطلب كه "كتاب‌هاي راشد انصاري در آينده مورد داوري و نقد قرار خواهد گرفت و آن زمان عيار و وزن طنزهاي وي مشخص خواهد شد"،خاطرنشان كرد: اين خاصيت تاريخ است كه داوري كند و نمره بدهد. دور از انتظار نيست كه روزي در دانشگاه ها آثار راشد مورد بررسي جدي قرار گيرد.

اين استاد دانشگاه و پژوهشگر تصريح كرد: آرزوي ما اين است كه رويكرد آموزشي و پژوهشي دانشگاه ها به سمت مباحث كاملا تخصصي گرايش پيدا كند تا روزي در ادبيات به عنوان مثال دكتري طنز يا ضرب المثل داشته باشيم. آن زمان خواهد بود امثال كتاب‌هاي راشد وارد حوزه دانشگاهي مي‌شود. اين امر بعيد هم نيست و بايد هم اين گونه بشود.

وي با اشاره به اهميت ارزش‌هاي هنري در آفرينش هاي ادبي خاطرنشان كرد: زماني كه طنز با معيارها و جانمايه‌هاي بومي غني گردد، در آينده ارزش ادبي و تاثيرگذاري اجتماعي مي يابد. بر همين اساس ما در ادبيات اشعاري داريم كه به لحاظ ارزش تاريخي اهميتي بسان يك تكه سفال دارند وبسياري از زواياي پنهان تاريخ گذشتگان ما را آشكار مي‌كنند.

سرپرست حوزه هنري استان هرمزگان در پايان گفت: در جغرافياي هرمزگان هر اتفاق تازه‌اي كه بيفتد تازه و نوبر است و هر اتفاق تازه‌اي قيمت و ارزش خاص خود را دارد. بنابراين خواهش من از راشد انصاري اين است كه در كنار مسائل ديگري كه در طنزپردازي مدنظردارند، بازتاب فرهنگ بومي و نگاه جغرافيايي مردم هرمزگان را نيز در پس ذهن و آثار طنزخود داشته باشند تا غناي آفرينش هنري وي دوچندان شود و اين جانمايه‌ها باعث خواهد شد كه طنزانصاري از گزند باد و باران در امان بماند.

محمدعلي علومي: انصاري در وضعيت امروز طنز ايران در رده قويترين طنزپردازان كشورجاي دارد

محمدعلي علومي، روزنامه نگار، منتقد و طنزپرداز در نشست طنزينه هاي يك مرد مشكوك اظهار كرد: در حال حاضر شعرهاي راشد انصاري به سر زبان مردم افتاده است و اين نشان دهنده توفيق و تاثيرگذاري اين طنزپرداز است كه در وضعيت امروز در رده قويترين طنزپردازان ايران خود را جاي داده است.

به گزارش خبرنگار ايسنا از هرمزگان، محمد علي علومي در نشست نقد و بررسي آثار طنز راشد انصاري اظهار كرد: طنز مطبوعاتي در ايران نوپاست. به تناسب همين موضوع به نسبت ديگر نقاط جهان ما طنزهاي ژورناليستي موفق هم اندك داريم. طنز در انقلاب مشروطه به عنوان ابزاري محسوب مي‌شود كه در خدمت آرمان‌هاي مردمي اين انقلاب قرارداشت.

اين روزنامه نگار، منتقد و طنزپرداز كشور افزود: طنزپردازاني همچون دهخدا در شخصيت پردازي و ايجاد فضاي داستاني از اين ابزار براي نگارش بسياري از انديشه‌ها و آرمان‌هاي خود استفاده كرده‌اند. به عقيده بسياري هنوز هم آثار دهخدا در طنز سياسي پيشرو و آوانگارد محسوب مي‌شود.

علومي خاطرنشان كرد: در شعر نيز طنزپردازاني همچون نسيم شمال با بهره گيري از زبان مردم كوچه و بازار در طنز و ادبيات كهن آثار جاودان و ماندگاري را خلق كردند كه هنوز پس از گذشت چندين دهه تاريخ مصرف آنها پايان نيافته است.

وي با اشاره به كاركردهاي طنز در انقلاب مشروطه تصريح كرد: طنز در مشروطه و پس از آن ابزار و سلاحي بود براي اميددادن و رهاندن مردم از سياه گرايي و تقدير گرايي افراطي كه خطر بزرگي براي يك ملت محسوب مي‌شود. بنابراين استادان طنز ايران از سلاح طنز به عنوان ابزاري براي آگاهي سياسي بهره مي‌بردند.

وي اضافه كرد: دومين كاركرد طنز ابزاري براي مبارزه با حكام فردي كه هر انساني با آن درگير است و مبتني بر مبارزه دائم خير و شر دارد و همچنين وسيله جهت مبارزه با حكام سياسي و سلاطين زمانه و همچنين راهكاري براي حذف ديكتاتور و يا حداقل اعتراض به آنها بوده است.

علومي ادامه داد: پس از اين موضوعات طنز كاركردهاي ديگري يافت. به عنوان نمونه نقد كردن وضعيت مديريت شهري و نق زدن به نابساماني‌هاي جامعه شهري و همچنين ناليدن از مصائب و مشكلات زناشوئي از ديگر مضامين آثار طنز پردازان در برهه‌هاي زماني پس از انقلاب مشروطه بود.

اين منتقد و طنزپرداز خاطرنشان كرد: اين گونه بود كه طنزپردازان در آغاز تولد مطبوعات در ايران به مسائل اجتماعي و سياسي توجه داشتند و به مرور در زمان به مسايل فردي و تاحدودي خانوادگي گرايش پيدا كردند.

وي با بيان اين مطلب كه "طنزسياسي در بسياري از موارد تاريخ خود در ايران به شكل هجو بروز پيدا كرده است" افزود: با اين وجود اما مي توان رگه‌هاي ارزشمندي از طنز به معناي واقعي طنز نيز در اين گونه ادبي مشاهده كرد.

وي هم‌چنين به تفاوت طنز كلاسيك و طنز معاصر پرداخت و تصريح كرد: براي تبيين تفاوت‌هاي طنز كلاسيك و طنز معاصر مي بايست به تفاوت اساسي ديدگاه هاي ادبيات كلاسيك و معاصر نظر انداخت. زيرا پايگاه فلسفي ادبيات معاصر مبتني بر "هستي شناسي" است.

علومي در ادامه به بررسي آثار راشد انصاري پرداخت و خاطرنشان كرد: همين موضوع كه شعرهاي راشد انصاري به سر زبان مردم افتاده است نشان دهنده توفيق و تاثيرگذاري اين طنزپرداز است كه در وضعيت امروز در رده قويترين طنزپردازان ايران او را جاي داده است. تا يك شعر بردل مردم ننشيند و تاثيرگذار نباشد، به هيچ وجه ممكن نيست برسر زبانشان بيفتد.

اين روزنامه نگار، منتقد و طنزپرداز گفت: بنده در بررسي آثار راشد انصاري قائل به چند دوره در آثار وي هستم؛ از كتاب "لطفا ميخ نشويد" يك جهش اساسي در آثار خالو راشد ديده مي شود. اما جهش بزرگ تر در آخرين اثر وي يعني كتاب "شعر طنزينه" مشاهده مي شود كه سير پيشرفت راشد انصاري را با يك تحول اساسي در ساختار و مضمون روبرو كرده است.

وي هم‌چنين در مورد علت اصلي اين موضوع كه تمركز نشست نقد و بررسي "طنزينه‌هاي يك مرد مشكوك "بر روي كتاب " طنزينه" قرار گرفته است، اظهار كرد: تمام كاركردهايي كه در خصوص طنزمعاصر ايران مورد توجه قرار مي گيرد از جمله توجه به مسايل حاشيه‌اي، اعتراض به ظلم و ستم حاكمان، نقد وضعيت موجود جامعه و آگاهي بخشي به توده مردم در اين كتاب اخير راشد انصاري جاي بررسي جدي دارد. آن گونه كه طنز در اشعار طنزينه تا حدودي تمام اين مسائل را در بر مي گيرد. بنابر اين مي توان گفت كه پيچيدگي‌هاي ساختاري و انسجام مضموني طنز راشد انصاري در اين كتاب بيشترين تجلي و تبلور را دارد.

وي طي يك برسي دقيق و جزئي در آثار راشد انصاري ويژگي هاي ديگر اشعار طنز وي را چنين برشمرد:

1. امور معنوي را با امور مادي سنجيدن، گردهم آوردن هنري امر متناقض اجتماع هنري نقيضين: «من به جاي هرمز و لاوان و كيش/ مي‌روم تا عمق احساسات خويش...» و يا: « بي دلم دنبال دلبر مي‌روم / از دبي هم آن طرف تر مي‌روم »

2. دريافت متضاد از ضرب المثل‌ها: بناي هر نوع طنز در فرم و محتوا آشكار و پنهان و موقعيت برتضاد است: « سيرت زيبا به جاي خود، ولي / صورت زيبا فقط بوسيدني است!» در برابر صورت زيبا هيچ نيست اي برادر سيرت زيبا بيار...

3. بهره مندي از كنايه: كارهنر، نه نمايش مستقيم بلكه بيان كنايي است كه مشاركت مخاطب را پديد مي آورد. راشد ويژگي كم نظيري دارد كه ممنوع ترين حرف ها كه ملاحظه مي شود، با كنايه مي گويد. اين ويژگي خاص را فقط در شعر فردوسي و يا نظامي مي شود ديد. ص 24 از طنزينه« سوژه خوب»

4.كاركرد ترانه: وزن سهل و ممتنع در شهر « سهيلا»

5. شعرطنز سياسي، كاركرد زبان مردم در شعر« به من راي دهيد» ص 72

زبان مردم، كاركرد دراماتيك كه عناصر متضاد را در خود مي ‌آورد، تحرك و پويايي در تاكيد بر جوهره ماجرا يا فعل و يا قيد و يا صفت. ضرب‌المثل‌هاي موجود و يا اصطلاحات رايج در فرهنگ مردم به شكل مستقيم در اشعار ص 88 و ص 90 و 92.

6 . بازي‌هاي زباني در ص99 در محور افقي، همجواري كلمات در محور عمودي، لايه‌هاي دلالت‌هاي متعدد، يا شباهت‌هاي براساس تداعي‌ها و يا تغيير حروف براي ايجاد معاني متضاد در شعر: « دريا » سودآور، سوز آور.

علومي در پايان تصريح كرد: جلسات تخصصي اينچنيني دو جنبه دارد؛ اول اينكه يك عده‌اي در اين جلسات شركت مي كنند براي اينكه شعر طنز و فكاهي بشنوند و لذت ببرند. اما عده‌اي در پي بحث‌هاي تئوري و جدي هستند كه طبيعي است مخاطبان اندكي دارد.

يك استاد دانشگاه: انصاري در طنز هرمزگان بي بديل است

يك استاد ادبيات دانشگاه هرمزگان در نشست "طنزينه‌هاي يك مرد مشكوك" گفت: جدي بودن راشد انصاري در طنز پردازي را از كتاب " لطفا ميخ نشويد" باور كردم و هر چه زمان اعتقاد راسخ تري پيدا مي كنم كه انصاري در هرمزگان بي بديل است و در طنز امروز ايران نيز حضوري پررنگ دارد.

به گزارش خبرنگار سرويس فرهنگ و ادب دانشجويان ايران(ايسنا)، دكتر اسدالله نوروزي در نشست نقد و بررسي آثار طنز راشد انصاري اظهار كرد: راشد انصاري با هر اسمي و عنواني كه معرفي شده باشد اعم از "خالو راشد" " فيل عينكي"‌، " كوسه جنوب"، "بچه ديده بان" درطنز امروز ايران جايگاه قابل تاملي دارد.

وي افزود: سواي همشهري بودن، بنده سالهاست كه راشد را مي شناسم. انصاري ويژگي هايي دارد كه مرا اميدوار كرده است. وجود جوهره شاعري در وجود وي خود يك مزيت مهم محسوب مي شود.

دكتر نوروزي اضافه كرد: از ابتداي راه كه من با انصاري آشنا شدم پي بردم كه وي انگيزه‌اي قوي در طنزپردازي دارد. او در همين مسير تلاش و جديت به خرج داد و هيچ گاه از يك شاخه به شاخه ديگر نپريد.

وي ادامه داد: در اين پانزده سال فعاليت ادبي راشد انصاري و از جمع آثار وي، بنده جدي بودن راشد انصاري در طنز پردازي را از كتاب " لطفا ميخ نشويد" باور كردم و هر چه زمان مي‌گذرد اعتقاد راسخ تري پيدا مي كنم كه انصاري در هرمزگان بي بديل است و در طنز امروز ايران نيز حضوري پررنگ دارد.

مدير گروه سابق گروه زبان و ادبيات فارسي دانشگاه هرمزگان تصريح كرد: شايد داشتن ادعاي شاعري براي انصاري از سوي عده‌اي پذيرفتني نباشد اما به عقيده شخصي بنده، اين ادعاي شاعري يكي از علل موفقيت راشد انصاري در طنزاست. تا شاعر خودش باور نكند كه شاعر است، نمي تواند موفق شود. براين اساس موفقيت انصاري را حاصل اين جسارت و باور شاعرانه مي‌دانم. اگر چه ممكن است هيچ گاه اين ادعا را به زبان هم نياورد.

اين شاعر هرمزگاني اذعان كرد:علاقه و عشق راشد انصاري به شركت در محافل طنزكشور راز ديگر توفيق انصاري در عرصه طنز است. به گونه اي كه استاد اكسير در آن سوي ايران و در ديار آستارا براي نشست نقد وبررسي آثار وي پيام مي فرستد. اين شاخصه انصاري بيانگر نردبان ترقي اوست.

دكتر نوروزي سپس به نقد آثار انصاري پرداخت و خاطرنشان كرد: براي اكثر كتاب‌هاي انصاري حاشيه نوشته‌ام و نقدهاي خود را بر آثار وي نگاشته ام كه حتي به خود وي نيز نشان نداده‌ام. بنده به بسياري از منظومه‌هاي طولاني وي در كتاب هايش ايراد جدي دارم؛ زيرا دچار نوعي سستي و كمبود انسجام در اثر است.

وي افزود: به عقيده برخي از منتقدان در عرصه طنز انسجام نداشتن هم در برخي موارد به عنوان يك نقطه منفي تلقي نمي شود. هر چند كه در آثار ادبي جدي اين انسجام و وحدت رويه اثر مي‌بايست حفظ شود.

اين استاد دانشگاه همچنين تصريح كرد: آسيبي كه ممكن است آثار راشد انصاري را تهديد كند "عادت ژورناليستي" و "تاريخ مصرف داشتن اثر" است كه وي مي‌بايست توجه جدي به اين بعد از آثار خود داشته باشد.

وي تاكيد كرد: شايد انصاري براي پركردن صفحه روزنامه مجبور شود مطلبي را امروز بنويسد و فرداي آن روز چاپ كند اما اين محدوديت نبايد دليل بر ضعف آثار وي گردد. بديهه سرايي خوب است اما به هر حال بايد توجه داشت كه شعري ماندگار است كه خارج از ظرف زمان خود ارزش هنري يابد و تاريخ مصرف نداشته باشد.

وي در پايان با لحن شوخي خطاب به انصاري گفت: دعا مي كنم كه عمر انصاري به بركت وزن او پر و پيمان باشد تا ما روز بروز شاهد آثاربهتر و موثرتري از وي باشيم.

انتهاي پيام